Adolf Wölfli

Adolf Wölfli
Statsborgarskap	Sveits
Fødd	29. februar 1864 Bern, Bowil
Død	6. november 1930 (66 år) Bern
Yrke	komponist, kunstmålar, skribent, fotograf, teiknar, biletkunstnar
Adolf Wölfli på Commons

Adolf Wölfli (29. februar 1864–6. november 1930) var ein sveitsisk biletkunstnar, komponist og forfattar. Han vert rekna som ein av dei viktigaste representantane for Art Brut eller særingskunst.

Liv og gjerning

Wölfli var den yngste av sju barn. Den alkoholiserte faren forlet familien i 1870, og mora hans døydde i 1873. Wölfli voks opp under vanskelege tilhøve som fosterbarn på ulike gardsbruk i Schangnau. Han arbeidde på gardane, seinare var han tjenar eller handlangar. I 1890 vart han dømd for forsøk på valdtekt av to jenter, fem og fjorten år gamle, til to år i tukthus. Då han tre år etter han vart sett fri fekk tilbakefall, vart det beordra ei undersøking av kor tilrekneleg han var. På den psykiatriske klinikken i Waldau ved Bern fann ein at han leid av schizofreni.

Frå 1895 til han døydde levde Wölfli på Waldau mentalsjukehus. Under sitt meir enn trettiårige opphald der, skapte han eit omfattande arbeid med rundt 1 460 teikningar, ca 1 560 collagar og 25 000 hefta sider med historier, dikt og komposisjonar. Bileta hans er komplekse, innvikla og intense. Han skildrar inntrykk frå Schangnau, Bern, Waldau og Emmental, dei einaste stadene Wölfli hadde sett. Dei eldste bileta er frå tida 1904-06.

Psykiateren hans, Walter Morgenthaler, viste i ei bok frå 1921 for første gong fram pasientar som lid alvorleg, som kunstnarar. Først lenge etter han var død vart Wölfli sine kunstnariske og poetiske arbeid, som trassar konvensjonelle estetiske kategoriar, kjende for eit breiare publikum. Den franske målaren Jean Dubuffet stilte i 1948 ut 120 av Wölfli sine teikningar i 'Compagnie de l'Art Brut' i Paris.

Galleri

• 
  Teikna av Adolf Wölfli]]
• 
  Die Skt-Wandanna-Kathedrale in Band-Wand, 1910.
• 
  Heilanstalt Waldau, 1921.
• 
  Schähren Hall, 1926.
• 
  Campbell's Tomato Soup, 1929.
• 
  Musiknotation, 1930
• 
  Skt-Adolf-Thron -Flühe-Blume.
• 
  Zungsang-Skt.-Adolf-Roosali 1917.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Adolf Wölfli» frå Wikipedia på tysk, den 25. mars 2012.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Adolf Wölfli