Andreas Rogert
| Andreas Rogert | |||
.jpg) | |||
| Fødd | 18. november 1754 Trondheim | ||
|---|---|---|---|
| Død | 10. juni 1833 (78 år) | ||
| Statsborgar av | Noreg | ||
| Yrke | dommar, politikar | ||
| Alle verv |
| ||
Andreas Rogert (18. november 1754–10. juni 1833) var ein norsk justitiarius og medlem av riksforsamlinga på Eidsvoll.
Rogert var fødd i Trondheim. I 1779 vart han cand. jur. i København, og same året vart han utnemnd til auditør på Vardøhus. Rogert var sorenskrivar i Sunnfjord frå 1793. I 1797 vart han assessor i Trondheims stiftsoverrett, og i 1805-27 var han justitiarius for denne.
Rogert var i 1814 den eine av dei to utsendingane til riksforsamlinga frå Trondheim. Han var visepresident for forsamlinga den første veka, 10.-18. april. Rogert, som var medlem av konstitusjonskomiteen og reglementskomiteen, slutta seg til sjølvstendepartiet. Han engasjerte seg i saker med nasjonal symbolverdi, mellom anna var han talsmann for den gamle, norske tronfylgjelova. Saman med Georg Sverdrup fekk han gjennomslag for ei forskrift om kongekroning i Trondheim. 17. mai var han med i deputasjonen som møtte kongen. Elles var han lite aktiv i forsamlinga, noko som kanskje kan forklarast med ring helse.
Jacob Aall skreiv om Rogert (sitat frå Dansk biografisk leksikon):
«Om R.s Kundskaber kunde ingen Tvivl være; men hans Sygelighed hemmede hans Virksomhed. Denne alvorlige og stille Mand, der var mer Olding formedelst Svaghed end af Alder, tog liden Del i Komiteens Forhandlinger som i Rigsforsamlingens i det hele. Fædrelandets politiske Farer forøgede hans melankolske Stemning, hvilken han dog sjælden og kun i Vennekreds lagde for Dagen i enkelte Ulykkesspaadomme. Kun da Talen var om Kongens Kroning, kom han noget i Aande og ivrede for, at den skulde ske i Throndhjem, hvilken Bestemmelse i Grundloven ogsaa skyldes ham.»
Etter riksforsamlinga tok Rogert med seg grunnlovsutkastet til Christian Magnus Falsen og Johan Gunder Adler heim til Trondheim, og hadde det i si private boksamling til han døydde i 1833.[1] På auksjonen etter Rogert vart manuskriptet kjøpt av eidsvollsmannen Christian Horneman. I 1920 ga ein av Horneman sine etterkomarar manuskriptet i gåve til Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab. Selskapet gav biblioteket sitt til staten ved NTNU Universitetsbiblioteket i 1984.[1]
Rogert deltok ikkje i politikken etter riksforsamlinga. Nokre år var han med i styret for vitskapsselskapet i Trondheim. Han døydde i heimbyen og vart gravlagd på kyrkjegarden ved Nidarosdomen. Henrik Rogert var bror hans.
I 1814 budde Rogert i Collingarden i Trondheim. Garden vart riven i 1898 for å gje plass til ein teknisk skule. Collingarden inneheld ein stor hovudbygning i to etasjar, 28 meter lang og med valmtak.[2]
Det er reist ein bautastein til ære for dei to eidsvollsmennene Peter Schmidt og Andreas Rogert utafor Nidarosdomen.[1]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Tallak Lindstøl: Stortinget og Statsraadet 1814-1914. Kristiania, 1914
- Rogerts biografi på nettstedet www.eidsvoll1814.no
- Biografi i Dansk biografisk leksikon frå 1905 (på dansk)
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Ellen Alm (15. februar 2014). «Grunnlovsjubileet sett fra Trondheim». Adressa. Henta 13. februar 2015.
- ↑ Terje T.V. Bratberg (2014). «Andreas Rogert og Collingården i Trondheim». I Jørn Holme. De kom fra alle kanter - Eidsvollsmennene og deres hus. Cappelen Damm. s. 455-457. ISBN 978-82-02-44564-5.