Cordieritt

Cordieritt
Cordieritt frå Italia
Generelt
Kategori	Silikatmineral
Kjemisk formel	(Mg,Fe2Al4Si5O18
Strunz-klassifisering	09.CJ.10
Dana-klassifisering	61.02.01.01 Cordieritt-gruppa
Krystallsymmetri	2/m 2/m 2/m Ortorombisk - dipyramidal
Einingscelle	a = 17.079 Å, b = 9.730 Å, c = 9.356 Å; Z = 4
Identifikasjon
Farge	blå, røykblå, blåfiolett; grønaktig, gulbrun, grå; fargelaus til særs lyseblå i tynne delar
Krystallform	Pseudo-heksagonal prismatiske tvillingar, som innstøypte korn og massiv
Krystallsystem	Ortorombisk - Dipyramidal Romgruppe: C ccm
Tvilling	Vanleg på {110}, {130}, enkel, lamellert, periodisk
Kløyv	Ganske god på {100}, dårleg på {001} og {010}
Brot	Undermuslig
Fastleik	Sprø
Mohs hardleiksskala	7 - 7.5
Glans	feittete eller glasaktig
Strekfarge	Kvit
Spesifikk vekt	2.57 - 2.66
Optiske eigenskapar
Optiske eigenskapar	Vanlegvis optisk (-), stundom (+); 2V = 0-90°
Brytingsindeks	nα = 1.527 - 1.560 nβ = 1.532 - 1.574 nγ = 1.538 - 1.578 indeksane aukar med jarninnhaldet
Pleokroisme	X = bleik gul, grøn; Y = fiolett, blå-fiolett; Z = lyseblå
Smeltbarheit	på tynne kantar
Kjenneteikn	Liknar kvarts og kan fråskiljast med pleokroisme. Kan skiljast frå korund av den lågare hardleiken.
Kjelder

Cordieritt er eit mineral som består av magnesium-aluminium-silikat med noko jarn for magnesium, (Mg,Fe)₂Al₄Si₅O₁₈. Cordieritt er strukturelt nærskyldt med beryll, men har rombisk symmetri. Hardleiken er stor, 7–7,5, og mineralet er glasaktig og oftast blåfarga. Det viser sterk dikroisme (pleokroisme), blå i éi retning og gul i ein annan, og går på grunn av denne eigenskapen òg under namnet dikroitt. Eit anna forelda namn er iolitt.

Cordieritt opptrer både i kontakt- og regionalmetamorfe bergartar (hornfelsar i Oslofeltet; gneisar i Bamble–Arendal-traktene). Ved høg temperatur er den heksagonale modifikasjon indialitt stabil. Cordieritt blir lett påverka av hydrotermale løysingar (varme, vasne løysingar som gjennomtreng bergartene) og omdannast til blaute, gulaktige eller raude aggregat som består av glimmerar og leirmineraler (aspasiolitt, pinitt).

Klåre, friske krystall nyttast som edelsteinar (vassafir, finst i seifar i Sri Lanka). Det er mogleg at vikingane sine solstein som vart brukt i navigasjonen bestod av cordieritt.

Det vart oppdaga i 1813 og er kalla opp etter den franske geologen og gruveingeniør Louis Cordier (1771–1861).

Kjelder

• Cordieritt. (14. februar 2009). I Store norske leksikon. Henta 14. februar 2014 frå http://snl.no/cordieritt.