Franz Kafka

Franz Kafka
Nasjonalitet	Austerrike-Ungarn
Statsborgarskap	Cisleithania, Tsjekkoslovakia
Fødd	3. juli 1883 Prag i Bøhmen
Død	3. juni 1924 (40 år) Kierling, nær Klosterneuburg ved Wien
Yrke	Forfattar
Språk	tysk, tsjekkisk
Sjanger	modernisme, belles lettres, novelle, lignelse, roman, kortprosa
Religion	Jødedommen
Far	Hermann Kafka
Mor	Julie Kafka
Franz Kafka på Commons

Franz Kafka (3. juli 1883–3. juni 1924) var ein tyskspråkleg forfattar frå Prag (Praha), hovudstaden i kongeriket Böhmen som då var ein del av Austerrike-Ungarn. Han er kjend som ein av dei store skikkelsane innan litteraturen på 1900-talet med verk som blander realisme med fantastiske element. Det best kjende verket hans er romanen Der Process (‘Prosessen’). Romanen skildrar ein person som er utsett for uklåre skuldingar av eit ugjennomtrengeleg rettssystem. Av dette kjem nemninga Kafka-prosess.

Biografi

Kafka vart fødd i 1883 i ein tyskspråkleg jødisk familie i Prag (Praha) i Bøhmen, på den tida ein del av Austerrike-Ungarn, i dag hovudstad i Tsjekkia. Faren var ein Galanteriewaren-handelsmann, Hermann Kafka (1852-1931), og mora var Julie Kafka, fødd Löwy (1856-1934). Frå 1889 til 1893 gjekk Kafka på Deutsche Knabenschule ved Fleischmarkt i Praha og tok sin Matura i 1901. Han byrja å studera jus, og avla sin eksamen i 1906. Deretter arbeidde han for eit forsikringsselskap. Samstundes skreiv han på fritida. I 1917 vart han ramma av tuberkulose.

Kafka sitt tilhøve til den dominerande far sin var eit viktig tema i arbeida. I 1923 flytta han til Berlin i von om å koma vekk frå familien sin påverknad, og konsentrera seg om å skriva. Sjukdommen vart likevel verre, og han reiste attende til Praha. Han vart seinare innlagd på eit sanatorium i nærleiken av Wien. Her døydde han den 3. juni 1924. Han vart gravlagd i Neue Synagoge i Praha.

Kafka si grav

Kafka publiserte berre nokre få korte historier medan han levde, som berre utgjorde ein liten del av arbeidet. Han fekk difor ikkje stor merksemd i si levetid. Før han døydde, bad han venen og forleggjaren Max Brod og hans elskarinne Dora Dymant om å øydeleggja alle manuskripta hans. Dymant øydela lojalt dei manuskripta ho hadde, men Brod fylgde ikkje Kafka sine instruksar, og valde i staden å publisera dei.

Verkliste

Korte forteljingar (utval)

• «Das Urteil», 1913 (Dommen)
• «Die Verwandlung», 1915 (Forvandlinga)
• «In der Strafkolonie», 1919 (I straffekolonien)
• «Ein Landarzt», 1920 (Ein landsens lækjar)
• «Ein Hungerkünstler», 1924 (Ein sveltekunstnar)

Romanar

• Der Process, 1925 (Prosessen)
• Das Schloss, 1926 (Slottet)
• Amerika, 1927

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Franz Kafka

• Universität Bonn: Umfassende Information zu Leben und Werk Arkivert 2004-07-22 ved Wayback Machine.
• www.ub.fu-berlin.de/ Arkivert 2004-06-20 ved Wayback Machine. kommentierte Linksammlung
• KomistA Verlag: Leben und Werk sowie Texte von Kafka
• "Franz Kafka konkret" Leben und Werk
• Das Kafka Projekt englisches Projekt mit vielen Links und dem Ziel alle Texte in Form der Manuskripte zu sammeln
• Viele Texte von Kafka im Projekt Gutenberg-DE
• Deutsches Historisches Museum: kleine Biographie
• Biographie von Xlibris Arkivert 2004-06-14 ved Wayback Machine.
• Lexikon Eintrag zu Kafka
• Kafka und Prag
• "Versuch über Franz Kafka"
  Denne litteraturartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.