Gaeltacht
Gaeltacht (uttalt /ˈgeːɫ̪t̪ˠəxt̪ˠ/; fleirtalsform Gaeltachtaí) er eit irsk ord for eit irskspråkleg område. I Irland refererer Gaeltacht, eller An Ghaeltacht, til dei regionane i landet der irsk er offisielt hovudspråk. I Gaeltacht blir irsk snakka som daglegspråk av større eller mindre delar av innbyggjarane. Desse delane av Irland vart peikt ut tidleg etter det irske sjølvstendet, som del av regjeringa sin politikk for å revitalisere irsk. Grensene for Gaeltacht har vorte endra ein gong, då Clochán-Bréanann i Kerry og delar av West Muskerry, i Cork vart lagt til Gaeltacht i 1974. I dei fleste Gaeltachtområda er dei irsktalande i mindretal.
Folketalet i Gaeltacht er i dag omtreht 85 000, dei fleste irsktalande bur i vest, i Donegal, Mayo, Galway, Kerry, og Cork. Det finst små lommer av irsktalande i Waterford i sør og i Meath i aust.
Gaeltacht byar og landsbyar[endre | endre wikiteksten]
| Grevskap | Irsk namn | engelsk namn |
| County Donegal | Árainn Mhór | Arranmore |
| Gaoth Dobhair | Gweedore | |
| Gleann Cholm Cille | Glencolmcille | |
| Gort a' Choirce | Gortahork | |
| Na Dúnaibh | Downings | |
| Oileán Toraigh | Tory Island | |
| Rann na Feirste | Rannafast | |
| County Mayo | Ceathrú Thaidhg | Carrowteige |
| Eachléim | Aughleam | |
| Tuar Mhic Éadaigh | Tourmakeady | |
| County Galway | Árainn | Inishmore |
| ECasla | Costelloe | |
| An Cheathrú Rua | Carraroe | |
| Cill Chiaráin | Kilkieran | |
| Cill Rónáin | Kilronan | |
| Corr na Móna | Corr na Móna | |
| Indreabhán | Inverin | |
| Inis Meáin | Inishmaan | |
| Inis Oírr | Inisheer | |
| Leitir Móir | Lettermore | |
| Oileáin Árann | Aran Islands | |
| Ros a' Mhíl | Rossaveel | |
| Ros Muc | Rosmuck | |
| An Spidéal | Spiddal | |
| County Kerry | Baile an Fheirtéaraigh | Ballyferriter |
| Baile na Sceilge | Ballinskelligs | |
| Ceann Trá | Ventry | |
| An Daingean | Dingle | |
| Dún Chaoin | Dunquin | |
| An Fheothanach | Feothanach | |
| County Cork | Baile Mhúirne | Ballyvourney |
| Béal Átha an Ghaorthaidh | Ballingeary | |
| Cúil Aodha | Coolea | |
| Oileán Chléire | Clear Island | |
| County Waterford | An Rinn | Ring |
| County Meath | Ráth Cairn | Rathcarne |