Jan Pieterszoon Sweelinck
| Jan Pieterszoon Sweelinck | |||
 | |||
| Fødd | Mai 1562 | ||
|---|---|---|---|
| Fødestad | Deventer i Nederland | ||
| Død | 16. oktober 1621 (59 år) | ||
| Dødsstad | Amsterdam | ||
| Opphav | Dei sameinte Nederlanda | ||
| Sjanger | Renessansemusikk | ||
| Instrument | Orgel | ||
| Verka som | Komponist og organist | ||
| Far | Pieter Sywertszoon | ||
| Born | Dirk Janszoon Sweelinck | ||
Jan Pieterszoon (òg Pieters, Pietersz) Sweelinck (fødd i mai 1562 i Deventer, død 16. oktober 1621 i Amsterdam) var ein nederlandsk organist og komponist. Han var den eldste sonen til organisten Peter Swybbertszoon og Elske Jansdochter Sweeling.
Som organist i Oude Kerk i Amsterdam utøvde han stor innverknad på den nordtyske orgelskulen på 1600-talet som kulminerte med Johann Sebastian Bach. Han var omgjengeleg og respektert og særs etterspurt som lærar. Av dei mest kjende elevane av «den tyske organistmakaren» var Jacob Praetorius den yngre, Heinrich Scheidemann og Samuel Scheidt.
Han var den siste meisteren innan den nederlandske polyfonien, ein overgangsfigur mellom renessansen og barokken. Han var vidt kjent for sine improvisasjonar på orgel og cembalo og det kom folk langvegsfrå for å høyre Orpheus frå Amsterdam.
Sweelinck komponerte meir enn 70 orgelverk (mellom anna toccataer, fantasiar og ricercarar) og over 250 stykke med vokalmusikk. Av vokalverka hans finn ein mellom anna om lag 150 Davidssalmar og 37 femstemmige Cantiones sacrae. Han blanda element frå den engelske virginaltradisjonen med den italienske orgelstilen og han utvikla forløparen til orgelfugen.
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Jan Pieterszoon Sweelinck» frå Wikipedia på bokmål, den 6. april 2010.
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Jan Pieterszoon Sweelinck
- Verk av og om Jan Pieterszoon Sweelinck i katalogen til det tyske nasjonalbiblioteket