Loppe

Loppe

Systematikk
Rike:	Dyr Animalia
Rekkje:	Leddyr Arthropoda
Underrekkje:	Seksfotingar Hexapoda
Klasse:	Insekt Insecta
Underklasse:	Flygande insekt Pterygota
Infraklasse:	Neoptera
Overorden:	Endopterygota
Orden:	Loppe Siphonaptera Latreille, 1825

Lopper (Siphonaptera) er ein orden av vengelause insekt som lever som utvendige parasittar ved å suga blod av pattedyr og fuglar. Munndelane deira er utvikla for å stikka gjennom hud og skinn og suga ut blod.

Det finst rundt 2 500 ulike loppeartar, og dei lever i alle verdsdelar. Rundt 55 finst i Noreg.

Skildring[endre | endre wikiteksten]

Lopper har ein flattrykt kropp sett frå sidene og er 1–8 mm lange. Hovud, kropp og bein har torner og hår som peiker bakover. Dei har følarar i groper på sidene av hovudet. Mange artar har punktauge medan andre er augelause. Føtene er kraftige og kan brukast til å hoppa.

Liv og utvikling[endre | endre wikiteksten]

Lopper legg mellom nokre hundre og fleire tusen egg. Egga blir klekte etter 2–18 dagar. Larven har bitande munndeler og langstrekt kropp med eit par skyvevorter på undersida av siste bakkroppsledd. I løpet av 13–15 dagar går larven gjennom tre hudskifte og oppnår ei lengd på 4–5 mm. Lopper har fullstendig forvandling og må gjennom eit puppestadium før dei blir vaksne og kjønnsmodne (imago).

Paringa finn stad etter at dei har kome ut av puppeskalet, og hannen døyr kort tid etter. Hoa treng blod for å laga egg, men begge kjønna syg blod.

Levesett[endre | endre wikiteksten]

Loppelarvar lever i reir, bol eller bustaden til vertsdyra sine. Dei et tørre organiske rester og blodhaldige ekskrement frå vaksne lopper. Lopper spesialiserer seg på bestemte bustader, men mange kan veksla mellom vertsdyr. Rovdyr kan til dømes ha lopper som stammar frå byttet deira.

Lopper som vektorar[endre | endre wikiteksten]

Lopper kan overføra ormar som bendelorm og rundorm. Svartedauden blei overført frå gnagarar til menneske av ei loppe (Xenopsylla cheopis).

Systematisk inndeling[endre | endre wikiteksten]

Flygande insekt
- Neoptera
  - Eumetabole insekter
    - Holometabole insekter
      - Mecopteriformia
        Antliophora
        Orden Lopper, (Siphonaptera)
        Underorden Ceratophyllomorpha
        Overfamilien Ceratophylloidea
        Familien Ceratophyllidae
        
        Familien Leptopsyllidae
        
        Familien Ischnopsyllidae
        
        Familien Xiphiopsyllidae
        
        Underorden Hystrichopsyllomorpha
        Overfamilien Hystrichopsylloidea
        Familien Hystrichopsyllidae
        
        Familien Chimaeropsyllidae
        
        Overfamilien Macropsylloidea
        Familien Macropsyllidae
        
        Overfamilien Stephanocircoidea
        Familien Stephanocircidae
        
        Underorden Pygiopsyllomorpha
        Overfamilien Pygiopsylloidea
        Familien Lycopsyllidae
        
        Familien Pygiopsyllidae
        
        Familien Stivaliidae
        
        Underorden Pulicomorpha
        Overfamilien Pulicoidea
        Familien Hectopsyllidae
        
        Familien Pulicidae
        Menneskeloppe Pulex irritans
        
        Overfamilien Malacopsylloidea
        Familien Malacopsyllidae
        
        Familien Rhopalopsyllidae
        
        Overfamilien Vermipsylloidea
        Familien Vermipsyllidae
        
        Overfamilien Coptopsylloidea
        Familien Coptopsyllidae
        
        Overfamilien Ancistropsylloidea
        Familien Ancistropsyllidae

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

Denne artikkelen bygger på «Lopper» frå Wikipedia på bokmål, den 22. april 2012.
- Wikipedia på bokmål oppgav desse kjeldene:
  - Ottesen, P.S. (red.) 1993. Norske Insektfamilier og deres artsantall. NINA utredning 055, 40 sider.
«lopper» i Store norske leksikon, snl.no.