Ole Gabriel Ueland

Ole Gabriel Ueland
	Ole Gabriel Ueland
	;
Fødd	28. oktober 1799; Lund
Død	9. januar 1870 (70 år)
Statsborgar av	Noreg
Yrke	politikar, omgangsskolelærer, bonde
Barn	Gabriel Olsen Ueland, Jonas Ueland
Alle verv	stortingsrepresentant (1833–1835); stortingsrepresentant (1836–1838); stortingsrepresentant (1839–1841); stortingsrepresentant (1842–1844); stortingsrepresentant (1845–1847); stortingsrepresentant (1848–1850); stortingsrepresentant (1851–1853); stortingsrepresentant (1854–1856); stortingsrepresentant (1857–1858); stortingsrepresentant (1859–1861); stortingsrepresentant (1862–1864); stortingsrepresentant (1865–1867); stortingsrepresentant (1868–1870) ;

Ole Gabriel Ueland (28. oktober 1799–9. januar 1870) var ein norsk politikar og stortingsrepresentant. Ueland kom frå låge samfunnslag, men arbeidde seg fram til å verta ein leiande politikar. Han vert rekna som sentral i å folkeleggjera politikk i Noreg. Han bana vegen for at òg personar frå fattige kår kunne oppnå politiske posisjonar.

Bakgrunn[endre | endre wikiteksten]

Ueland vart fødd som Ole Gabriel Gabrielsen Skaaland, den nest eldste av fie sysken, i ein bondefamilie på garden Skåland i Lund sokn i Dalane. Han lærte å lesa av mora, og gjekk to veker på ein skule tre mil vekke, men det var ingen skular i nærleiken, og få bøker. Han las interessert i det han fekk tak i, og synte ei evne til læring og lesing. Sytten år gamal vart han spurd om å undervisa borna i området, og hadde denne stillinga fram til 1825.

I 1825 gifta Ole Gabriel seg med odelsjenta Marthe Gurie Osmundsdatter Ueland, flytta til garden Ueland og tok gardnamnet som etternamn. Han vart kyrkjeklokkar og omgangsskulelærar i Heskestad i Lund kommune. Ole Gabriel Ueland hadde tiltru i distriktet, og fekk fleire kommunale verv. Han var mellom anna ordførar og lensmann i Heskestad.

Politikar[endre | endre wikiteksten]

I 1833 vart Ueland vald til Stortinget, der han sat som representant fram til 1869. Han vart leiar for bonderørsla innan politikk og fekk respekt for sitt politiske syn. I 1859 danna han saman med Johan Sverdrup den politiske samanslutninga Reformforeningen. Foreninga vart utgjort av stortingsrepresentantar i særleg grad gjekk inn for demokratiske reformer.

Ole Gabriel Ueland var far til Gabriel Olsson Ueland og Jonas Ueland, og farfar til journalisten og kvinnesaksforkjemparen Brenda Ueland.

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

Ole Gabriel Ueland av Rasmus Løland
Om Ueland og Uelandsgate
Moe, Bernt (1845), Biographiske Efterretninger om Eidsvolds-Repræsentanter og Storthingsmænd i Tidsrummet 1814-1845
Svendsen, Åsmund: Ole Gabriel Ueland i Norsk biografisk leksikon

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Ole Gabriel Ueland i Norsk biografisk leksikon
Ole Gabriel Ueland av Rasmus Løland
Biografisk informasjon om Ole Gabriel Ueland NSD Norsk senter for forskningsdatas politikararkiv