Skallesaum
- Denne artikkelen handlar om ledda mellom knoklane i hovudskallen. For sting som held veva saman, sjå kirurgisk sutur. For dei naturlege strukturane som finst hjå mange dyr, sjå sutur i anatomi.
Ein skallesaum eller skallesutur (av latin suturae cranii) er eit fibrøst ledd som berre finst i hovudskallen, og som er samanknytt av Sharpeys fibrar. Saumane bidreg til små rørsler, som igjen betrar compliance og elastisitet i skallen. Ledda i skallen er synartrosar.[1][2] Det er vanleg at mange av knoklane i skallen ikkje er samansmelta ved fødsel. Samansmeltinga av desse knoklane blir kalla kraniosynostose.[3] Omgrepet «fontanell» blir brukt for å skildre dei resulterande blaute områda hjå foster før forbeining.[4] Posisjonen på knoklane held fram med å endra seg gjennom livet, og kan dimed vere viktig i kriminalteknikk og arkeologi. Alderdom kan føre til at saumane blir fullstendig forbeina.
Ledda mellom tennene og leddet mellom underkjeven og hovudskallen, kjeveleddet, er dei einaste ledda i hovudskallen som manglar saumer.
Liste over saumer[endre | endre wikiteksten]
Dei fleste saumane er namngjevne etter knoklane dei artikulerar med, men somme har spesielle namn.
I hovudsak synleg frå sida (norma lateralis) og baksida (norma occipitalis)[endre | endre wikiteksten]
- Koronarsaum — mellom pannebeina og issebeina
- Lambdasaum — mellom issebeina og bakhovudbeina, kontinuerleg med s. occipitomastoidea
- Sutura occipitomastoidea — mellom bakhovudbeina og tinningbeina, kontinuerleg med lambdasuturen
- Sutura squamosa
- Sutura sphenofrontalis
- Sutura sphenoparietalis
- Sutura sphenosquamosa
- Sutura sphenozygomatica
- Sutura temporozygomatica
- Sutura frontozygomatica
I hovudsak synleg frå framsida (norma frontalis) eller oversida (norma verticalis)[endre | endre wikiteksten]
- Sutura frontalis — mellom dei to pannebeina, før desse smeltar saman til ein knokkel
- Pilsaum — langs midtlinja, mellom issebeina
I hovudsak synleg frå undersida (norma basalis) eller innsida (norma basalis interna)[endre | endre wikiteksten]
Galleri[endre | endre wikiteksten]
-
Lambdasaumen -
Koronarsaumen -
Sutura squamosa -
Sutura temporozygomatica -
Pilsaumen -
Pilsaumen -
Pilsaumen -
(1) Koronarsaumen, (2) pilsaumen og (3) lambdasaumen sett frå oversida
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Suture (joint)» frå Wikipedia på engelsk, den 2. mars 2015.
- ↑ Holck, Per (6. februar 2015). «ledd». Store medisinske leksikon. Henta 2. mars 2015.
- ↑ «Module - Introduction to Joints». Arkivert frå originalen 17. desember 2007. Henta 29. januar 2008.
- ↑ «kraniosynostose». Norsk Helseinformatikk, nhi.no. 30. oktober 2013. Arkivert frå originalen 2. april 2015. Henta 2. mars 2015.
- ↑ Holck, Per (13. februar 2009). «fontanell». Store medisinske leksikon. Henta 2. mars 2015.