Timuridedynastiet

Timurid-dynastiet i si største utstrekking.

Timuridane var eit tyrkisk-mongolsk dynasti som herska over Sentral-Asia – heile moderne Iran og Afghanistan og delar av Pakistan og India – frå 1300-talet. Timuridefyrsten Babur grunnla seinare det indiske Mogulriket.

Grunnlegging

Dynastiet blei grunnlagd av emiren av Kesh (Shahrisabz), kjent som Timur Lenk. Timur erobra store delar av Transoxiana frå 1363 og framover ved ulike alliansar (Samarkand i 1366, Balkh i 1369), og blei anerkjend som herskar over dei i 1370. I 1389 hadde han fjerna kartidane frå Afghanistan (Herat) og rykte inn i Iran og Irak frå 1382 (Isfahan erobra i 1387, muzaffaridane fjerna frå Shiraz i 1393 og jalayridane kasta ut av Bagdad). I 1394/95 triumferte han over den gylne horden og fekk herredøme over Kaukasus. Han underla seg det nordlege India i 1398 og okkuperte Delhi. I 1400/01 tok han Aleppo, Damaskus og det austlege Anatolia, øydela Bagdad i 1401 og triumferte over ottomanarane ved Ankara i 1402. Under Timur Lenk blei Samarkand utropt til «verdas sentrum».

Herskarane i timuride-dynastiet

År	Sjah	Merknader
1369–1405	Timur Lenk
1405–1408	Miran Shah
1408–1447	Shah Rukh
1447–1449	Ulugh Beg
1449–1450	Abdul Latif	Delt, 1449–1502
1452–1468	Abu Sa'id
1468–1506	Hussein Bayqara
1497–1512	Zahiruddin Babur

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Timurid-dynastiet» frå Wikipedia på bokmål, den 22. mars 2010.

Bakgrunnsstoff

• Timuridenes dynasti
• Timuridenes kunst
• Kunstutstilling
• Kronologi over Samarkand-herskerne Arkivert 2006-02-09 ved Wayback Machine.
• Kronologi over herskerne i Herat Arkivert 2006-02-17 ved Wayback Machine.
  Denne historieartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.