Vasspest
| Vasspest | |
 Vasspest | |
| Status | |
Status i verda:  LivskraftigStatus i Noreg: Framandart med svært høg risiko | |
| Systematikk | |
| Rike: | Planteriket Plantae |
| Overrekkje: | Landplantar Embryophyta |
| Rekkje: | Karplantar Tracheophyta |
| Underrekkje: | Frøplantar Spermatophytes |
| Orden: | Vassgroordenen Alismatales |
| Familie: | Froskebitfamilien Hydrocharitaceae |
| Slekt: | Vasspestslekta Elodea |
| Art: | Vasspest E. canadensis |
| Vitskapleg namn | |
| Elodea canadensis | |
Vasspest (Elodea canadensis) er ein fleirårig vassplante i froskebitfamilien.[1][2] Han er opphavleg utbreidd i mesteparten av Nord-Amerika, men har òg vorte særs vanleg i Europa.[1] Den norske Framandartslista 2023 reknar han som ein framand art med svært høg risiko (SE) for økologiske skadeverknader.[3]
Kjenneteikn[endre | endre wikiteksten]
Vasspesten veks under vatn og står oppreist. Blada er om lag 1 cm lange og 2 mm breie, er mørkt grøne på farge og sit motsett eller i tretalskransar langsetter den lange og slakke stengelen. Ho-blomen har raude begerblad og kvite kronblad, og er om lag 4 mm brei. Han vert pollinert av vatnet, men det er ikkje kjend seksuell reproduksjon frå Norden. Vegetativ spreiing – avleggarar og liknande – er derimot eit stort problem; små plantedelar spreiar seg via vatn, båtar, fugl, fiskeutstyr og utslepp frå akvarium.
Vasspest i Noreg[endre | endre wikiteksten]
Vasspesten vart først funnen i Europa i 1817, då han vart innført til Irland. I Noreg vart han innført i 1925 i Østensjøvannet i Oslo. Sidan då har han spreidd seg langs kysten til Rogaland og nordover til mjøsområdet.
Ein finn vasspesten helst i næringsrike vatn og dammar. Han er ein god konkurrent om ressursane, og utkonkurrerar lett mange andre vassplantar. Det er registrert store kortsiktige skadeverknadar på det biologiske mangfaldet i økosystema han har trengd seg inn i. Forskarar trur likevel at økosystema vil stabilisera seg til slutt
Det er forbod mot import, omsetjing, hald og utsetjing av vasspest i Noreg. Forbodet gjeld òg den skylde arten smal vasspest.[4]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ 1,0 1,1 Reidar Elven mfl. (2022). Norsk flora (8. utg.). Oslo: Det Norske Samlaget. s. 168.
- ↑ «Artsdatabanken: Vasspest». Artsdatabanken. Henta 3. april 2023.
- ↑ «Fremmedartslista 2023: vasspest Elodea canadensis Michx.». Framandartslista 2023. Artsdatabanken. 11. august 2023. Henta 16. februar 2024.
- ↑ «Vasspest og smal vasspest», Miljøstatus (på norsk bokmål), henta 24. august 2023
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
- (no) vasspest hos Artsdatabanken
- (en) vasspest – oversikt og omtale av artane i WORMS-databasen
- (en) vasspest i Encyclopedia of Life
- (en) vasspest i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) vasspest hos Dyntaxa
- (en) vasspest hos ITIS
- (en) vasspest hos NCBI
- (en) vasspest hos The International Plant Names Index
- (en) vasspest hos Tropicos
- (en) Kategori:Elodea canadensis – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Elodea canadensis – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
