Alexander Holst
| Alexander Holst | |||
| Fødd | 26. februar 1752 Bærum kommune | ||
|---|---|---|---|
| Død | 1. august 1831 (79 år) | ||
| Statsborgar av | Noreg | ||
| Yrke | politikar | ||
| Barn | Hans Holst | ||
| Verv | Stortingsrepresentant for Nordlands amt 1818–1820 | ||
| Verv | Sorenskrivar på Helgeland 1791–1829 | ||
| Alle verv |
| ||
Alexander Holst (fødd 26. februar 1752 i Bærum, daud 1. august 1831 på Tjøtta) var ein norsk sorenskrivar, landeigar og stortingsmann.
Bakgrunn[endre | endre wikiteksten]
Holst var son av «by- og raadstuskriver» Hans Holst og Ellen Gunetta Brochmann, og tilhøyrde ei slekt som stamma frå Thomas Rasmussen Holst, fut i Handeridt sokn ved Flensburg i Slesvig.[1][2] Han kom til Tjøtta som sorenskrivarfullmektig i 1776, og var fullmektig i 15 år før han vart sorenskriver på Helgeland i 1791.[3] Han hadde embetet som sorenskrivar til 1829, og budde på Offersøy i Tjøtta, del av dagens Alstahaug kommune.
Virke[endre | endre wikiteksten]
Året etter at han kom nordover vart Holst gift med Anna Marie Bech, dotter av handelsmann Peder Kristian Bech i Vefsn. Han kjøpte garden Offersøy av ein av slektningane til kona si, og åtte jord på Offerauga til ei matrikkelskyld av 4 våg.[4] Han bygde eit nytt hus på garden, og hadde eit stort hushald. I 1801 budde det 30 menneske på garden, blant anna tre kontorbetjentar, sju drengar og 11 tenestejenter.[5]
Holst og sønene hans vart store landeigarar på Helgeland.[2] Han hadde kjøpt ein del eigedomar og arva noko av svigerfaren sin, og i 1807 kjøpte han Vefsnrydningene for 2020 rdl. etter svogeren sin Andreas Christian Bech.[6][7][8] Axel Coldevin skildrar dette som «et av de mest verdifulle godskompleks på Helgeland».[9] I 1818 vart Alexander Holst likna for 1000 rdl., noko som var ein av dei høgaste inntektene på Helgeland.[5] Holst forpakta òg ei tid Kongetienden på Helgeland.[5]
I krigsåra 1811–12 tok Holst og biskop Mathias Bonsak Krogh, prost Arnoldus Schytte og fleire i samarbeid med Det Kgl. Selskap for Norges Vel initiativ til lokale sokneselskap i Nordland som skulle avhjelpa krigsnøden ved å oppfordra til dyrking av hamp, kålrot og potet.[10] I 1817 gav Holst ei gåve til Universitetet på 1000 rdl.[5]
Holst vart vald til stortingsrepresentant for Nordlands amt i 1818. I 1815 var han andre vara til Stortinget.[1]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ 1,0 1,1 Lindstøl s. 398–399
- ↑ 2,0 2,1 Terje Bratberg. «Holst – En slekt som stammer fra Thomas Rasmussen Holst». Store norske leksikon. Henta 8. mars 2017.
- ↑ Coldevin (1943) s. 120
- ↑ I Nordland og Troms blei matrikkelskyld målt i fisk
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Coldevin (1943) s. 151
- ↑ Coldevin (1943) s. 151–152
- ↑ I følgje Store norske leksikon-artikkelen om Rana- og Vefsngodset kjøpte Holst denne eiendommen allereie i 1781 av Isach Jørgen Coldevin.
- ↑ Terje Bratberg. «Rana- og Vefsngodset». Store norske leksikon. Henta 8. mars 2017.
- ↑ Coldevin (1943) s. 152
- ↑ Coldevin (1966) s. 262
- Lindstøl, Tallak (1914). «Holst, Alexander». Stortinget og statsraadet: 1814-1914. B. 1 D. 1 : Biografier A-K. Kristiania: [Steen'ske bogtrykkeri]. s. 398–399.
- Coldevin, Axel (1943). Jordegods og storgårder i Nord-Norge : historie, arbeidsliv, kultur. Trondheim: [Bruns bokhandel].
- Coldevin, Axel (1966). Bodø by 1816-1966. Bodø: [s.n.]
- Denne artikkelen bygger på «Alexander Holst» frå Wikipedia på bokmål, den 6. juli 2016.