Arcturus

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Arcturus

Arcturus i stjerneteiknet Bjørnepassaren.
Observasjonsdata
Epoke J2000      Ekvinoks J2000
Stjernebilete Bjørnepassaren
Rektascensjon 14h 15m 39.7s[1]
Deklinasjon +19° 10′ 56″[1]
Tilsynelatande storleiksklasse (V)−0.05[2]
Karakteristikk
SpektralklasseK0 III[3]
Tilsynelatande storleiksklasse (J)−2.25[2]
U−B fargeindeks+1.28[2]
B−V fargeindeks+1.23[2]
R−I fargeindeks+0.65[2]
Merk (kategori: variabilitet): H- og K-stråling varierer
Astrometri
Radialsnøggleik (Rv)−5.19[4] km/s
Eigarørsle (μ) RA: −1 093.45[5] mas/år
Dek.: −1 999.40[5] mas/år
Parallakse (π)88.83 ± 0.54 mas
Avstand36,7 ± 0,2 ly
(11,26 ± 0,07 pc)
Detaljar
Masse1.08±0.06[6] M
Radius25.4±0.2[6] R
Luminositet170[7] L
Overflategravitasjon (log g)1.66±0.05[6] cgs
Temperatur4 286±30[6] K
Metallisitet [Fe/H]−0.52±0.04[6] dex
Rotasjonssnøggleik (v sin i)2.4±1.0[8] km/s
Alder7.1+1.5−1.2[6]  mrd. år
Andre namn
Alramech, Abramech, α Boötis, 16 Boötes, BD+19°2777, GCTP 3242.00, GJ 541, HD 124897, HIP 69673, HR 5340, LHS 48, SAO 100944.
Databasereferanse
SIMBADdata

Arcturus (α Boo, α Boötis, Alfa Boötis) er den mest lyssterke stjerna på den nordlege himmelhalvkula og ligg i stjernebiletet Bjørnepassaren. Med ein visuell storleikeklasse på −0.05, er han den fjerde mest lyssterke stjerna på nattehimmelen, etter Sirius, Canopus, og Alpha Centauri. Ho ligg relativt nær jorda, berre 36,7 lysår unna, og er i lag med Vega og Sirius, ei av dei mest lyssterke av dei solnære stjernene.

Arcturus er ein klasse K0 III oransje kjempe, med ein absolutt storleiksklasse på −0,30. Ho har truleg brukt opp hydrogenet sitt frå kjernen og er no i den aktive fasen der ho brenn hydrogen i det ytre skalet. Ho vil fortsette å utvide seg i tida framover.

Det samiske namnet på stjerna er Fávdna. I følgje ei gammal segn jaktar Fávdna på Sarva, himmelelgen. Våpenet til Fávdna er ein boge, Fávnnadávgi, som er stjernebildet Dávggat eller Karlsvogna.

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

  1. 1,0 1,1 van Leeuwen, F. (November 2007). «Validation of the new Hipparcos reduction». Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–64. Bibcode:2007A&A...474..653V. arXiv:0708.1752. doi:10.1051/0004-6361:20078357. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Ducati, J. R. (2002). «VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system». CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues 2237: 0. Bibcode:2002yCat.2237....0D. 
  3. Gray, R. O.; Corbally, C. J.; Garrison, R. F.; McFadden, M. T.; Robinson, P. E. (2003). «Contributions to the Nearby Stars (NStars) Project: Spectroscopy of Stars Earlier than M0 within 40 Parsecs: The Northern Sample. I». The Astronomical Journal 126 (4): 2048. Bibcode:2003AJ....126.2048G. arXiv:astro-ph/0308182. doi:10.1086/378365. 
  4. Massarotti, Alessandro; Latham, David W.; Stefanik, Robert P.; Fogel, Jeffrey (2008). «Rotational and Radial Velocities for a Sample of 761 HIPPARCOS Giants and the Role of Binarity». The Astronomical Journal 135: 209. Bibcode:2008AJ....135..209M. doi:10.1088/0004-6256/135/1/209. 
  5. 5,0 5,1 Perryman; et al. (1997). «HIP 69673». The Hipparcos and Tycho Catalogues. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 I. Ramírez; C. Allende Prieto (December 2011). «Fundamental Parameters and Chemical Composition of Arcturus». The Astrophysical Journal 743 (2): 135. Bibcode:2011ApJ...743..135R. arXiv:1109.4425. doi:10.1088/0004-637X/743/2/135. 
  7. Schröder, K.-P.; Cuntz, M. (April 2007). «A critical test of empirical mass loss formulas applied to individual giants and supergiants». Astronomy and Astrophysics 465 (2): 593–601. Bibcode:2007A&A...465..593S. arXiv:astro-ph/0702172. doi:10.1051/0004-6361:20066633. 
  8. Carney, Bruce W.; et al. (March 2008). «Rotation and Macroturbulence in Metal-Poor Field Red Giant and Red Horizontal Branch Stars». The Astronomical Journal 135 (3): 892–906. Bibcode:2008AJ....135..892C. arXiv:0711.4984. doi:10.1088/0004-6256/135/3/892. 
  • Makemson, Maud Worcester (1941). The Morning Star Rises: an account of Polynesian astronomy. Yale University Press. 

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Commons har multimedium som gjeld: Arcturus

Koordinatar: Sky map 14h 15m 39.7s, 19° 10′ 56″