Artur Schnabel
| Artur Schnabel | |
.jpg) | |
| Fødd | 17. april 1882 |
|---|---|
| Fødestad | Bielsko-Biała, Lipnik |
| Død | 15. august 1951 (69 år) |
| Dødsstad | Morschach |
| Opphav | Austerrike |
| Instrument | piano |
| Verka som | komponist, pianist, musikkpedagog |
| Gift med | Therese Behr-Schnabel |
| Born | Stefan Schnabel, Karl Ulrich Schnabel |
Artur Schnabel (17. april 1882–15. august 1951) var ein austerriksk pianist og komponist, særleg kjend for å spela pianoverka til Beethoven og Schubert.
Biografi[endre | endre wikiteksten]
Artur Schnabel vart fødd som yngste barnet i ein jødisk familie i Bielsko-Biała i Galizia i dåverande Austerrike-Ungarn. Staden er i dag ein del av Polen. I 1884 flytte familien til Wien, der Artur Schnabel fatta interesse for å spela piano frå han var fire år gamal. Allereie som seksåring fekk han timar av professor Hans Schmidt ved konservatoriet i Wien. 3 år seinare fekk han den polske pianisten Teodor Leszetycki til pianolærar. Han fekk pianoundervisning av Leszetycki frå 1891 til 1897. I tillegg studerte han komposisjon under Eusebius Mandyczewski.[1] Mandyczewski var ein kjenning av komponisten Johannes Brahms, og tok Artur Schnabel med på konsert med Brahms, noko som gjorde stort inntrykk på den unge Artur Schnabel.
Artur Schnabel konsertdebuterte i 1897 i Wien, og hadde konsertar i Budapest, Praha og Brno same året. Alle desse byane låg den gongen i keisardømet Austerrike-Ungarn. I 1898 flytte Schnabel til Berlin i Det tyske keisardømet. Her gifte han seg i 1905 med songaren Therese Behr-Schnabel, som han også hadde konsertar i lag med.[1] Artur Schnabel begynte no å bli kjend som konsertpianist, og reiste på turnéar i heile den vestlege verda. I byrjinga av 1900-talet skipa han Schnabel-trioen der han opptredde saman med ein cellist og ein fiolinist.
Frå 1925 underviste Artur Schnabel ved eit musikkakademi i byen. Då NSDAP kom til makta i 1933, valde Schnabel, som var jøde, å forlata Tyskland og reiste til England der han oppheldt seg ei stund. I 1939 reiste han til Sambandsstatane, der han tok ei undervisningsstilling i musikk ved University of Michigan. Etter at andre verdskrigen tok slutt i 1945 reiste han tilbake til Europa. Dei siste leveåra sine verka han som konsertpianist og komponist før han døydde i Schwyz i Sveits i 1951. Her ligg han òg gravlagd.
Arv[endre | endre wikiteksten]
Dei viktigaste komposisjonane til Schnabel omfattar 3 symfoniar, ein pianokonsert, fem strykekvartettar og nokre sonater og lieder.
Saman med Therese Behr-Schnabel fekk han sonen Karl Ulrich Schnabel (1909-2001), som vart ein kjend pianist. Ein annan son, Stefan Schnabel (1912-1999), vart skodespelar.
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ 1,0 1,1 Glock, William; Stephen Plaistow (17. februar 2018), «Schnabel, Artur», Grove Music Online
- Denne artikkelen byggjer på «Artur Schnabel» frå Wikipedia på engelsk, den 14. mars 2012.
- Denne artikkelen byggjer på «Artur Schnabel» frå Wikipedia på tysk, den 14. mars 2012.