Steppenwolf

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
(Omdirigert frå Bandet Steppenwolf)
Steppenwolf

Steppenwolf i 1971 (V–H: Goldy McJohn, Jerry Edmonton, John Kay, Larry Byrom, George Biondo)
OpphavLos Angeles, California i USA[1][2]
Aktiv
  • 1967–1972
  • 1974–1976
  • 1980–2018
Sjanger
Tilknytte artistar
Plateselskap

Steppenwolf var eit amerikansk-kanadisk rockeband som var framståande frå 1968 til 1972. Gruppa vart danna i slutten av 1967[1][2] i Los Angeles av vokalisten John Kay, klaverspelaren Goldy McJohn og trommeslagaren Jerry Edmonton, alle tidlegare medlemmer av det kanadiske bandet The Sparrows.[5] Gitaristen Michael Monarch og bassisten Rushton Moreve vart rekruttert via oppslag i plate- og instrumentbutikkar i Los Angeles-området.

Steppenwolf selde over 25 millionar plater på verdsbasis,[6] gav ut sju gullalbum og eitt platinaalbum, og hadde 13 Billboard' Hot 100-singlar, og sju var Topp 40-hittar,[7] inkludert tre topp 10-suksessar: «Born to Be Wild», «Magic Carpet Ride» og «Rock Me». Steppenwolf hadde verdsomspennande suksess frå 1968 til 1972, men personlegdomskonfliktar førte til at kjernegruppa vart oppløyst. I dag er John Kay den einaste originale medlemmen, og han har vore vokalist sidan 1967. Bandet heitte John Kay & Steppenwolf frå 1980 til 2018. I Canada hadde dei fire topp 10-låtar, 12 topp 40-låtar og 14 på topp 100.[8]

I 2016 nominerte Rock and roll Hall of Fame dei til opptak i 2017.[9] Sjølv om dei ikkje fekk nok stemmer til å kvalifisera seg for innlemming det året, valde Rock and roll Hall of Fame i 2018 ein av deira største singlar - «Born to Be Wild» frå 1968 - som ein av dei fem første singlane som forma rocken til å bli innlemma i æresgalleriet.[10]

Historie[endre | endre wikiteksten]

The Sparrows[endre | endre wikiteksten]

I 1965 vart John Kay med i The Sparrows, eit populært kanadisk band, og vart etterfølgd av Goldy McJohn. Gruppa vart etter kvart oppløyst.[11]

Gjennombrot, suksess og nedgang (1967-1972)[endre | endre wikiteksten]

I slutten av 1967 oppmoda Gabriel Mekler Kay til å danna The Sparrows på nytt og foreslo namnebytet til Steppenwolf, inspirert av Hermann Hesse-romanen med same namn.[12][5][11] Dei to første singlane til Steppenwolf var «A Girl I Knew» og «Sookie Sookie». Bandet vart endeleg verdskjent etter at deira tredje singel, «Born to Be Wild», vart gitt ut i 1968, og dessutan versjonen deira av Hoyt Axton-songen «The Pusher». Begge desse låtane vart brukte i motkultur-filmen frå 1969, Easy Rider] (begge låtane vart opphavleg gitt ut på debutalbumet deira).[5] I filmen akkompagnerer «The Pusher» ein narkohandel, og Peter Fonda som stappar dollarsetlar i sin Stars and Stripes-kledde bensintank, medan «Born to Be Wild» høyrast i rulleteksten, med Fonda og Dennis Hopper på sine Harley-motorsyklar gjennom Amerika på slutten av 1960-åra. Songen, som har vore nært knytt til motorsyklar sidan den gongen, introduserte signaturomgrepet «heavy metal»[5] i rocketekstar (likevel ikkje om ein type musikk, men om ein motorsykkel: «I like smoke and lightning, heavy metal thunder, racin' with the wind...»). Låten vart skriven av Sparrow-gitaristen Dennis Edmonton, som hadde byrja å bruka pseudonymet Mars Bonfire, og var inspirert av ein reklameplakat som Bonfire likte og som viste ein motorsykkel som køyrde gjennom reklametavla, og låten nådde allereie i august 1968 andreplassen på Billboard Hot 100.[5] Han selde i over éin million eksemplar og vart tildelt ei gullplate.[13]

I 1968 spelte Steppenwolf ein av sine største konsertar til då på Fillmore East til strålande kritikkar, saman med Buddy Rich og Children of God.[14] Den 27. november 1968 spelte dei konsert med Iron Butterfly på Baltimore Civic Center.

Dei etterfølgjande albuma deira hadde fleire hitsinglar, mellom anna «Magic Carpet Ride» (som vart nummer tre) frå The Second og «Rock Me» (som nådde tiandeplassen) frå At Your Birthday Party.[5] Dei selde òg i over ein million eksemplar.[13] Monster, som sette spørsmålsteikn ved den amerikanske Vietnamkrigen, var det mest politiske albumet deira. Etter Monster frå 1969 gav bandet året etter ut Steppenwolf 7, som inkluderte låten «Snowblind Friend», ein annan Hoyt Axton-skriven låt om tida og haldningane til narkotika og tilhøyrande problem.[15] Bandbesetninga på konsertane deira i midten av 1970 var John Kay, Jerry Edmonton, Goldy McJohn, Larry Byrom og George Biondo. Heller ikkje denne besetninga klarte å halda saman, då Byrom vart uvener med McJohn på grunn av personlege problem og forlét bandet i byrjinga av 1971.

I 1970

Det vart gjort fleire endringar i besetninga i gruppa etter dei første åra.[5] Moreve fekk sparken frå gruppa i 1968 for å ha late vera å møta opp til spelejobbar etter at han vart redd for å dra tilbake til Los Angeles, overtydd av kjærasten sin om at byen kom til å bli jamna med jorda og falla i havet. Rob Black vikarierte i ein kort periode for Moreve inntil den tidlegare Sparrow-bandkameraten Nick St. Nicholas kom om bord dei siste månadene av 1968. Monarch forlét gruppa i august 1969 etter kvart som forholdet til Kay forverra seg. Larry Byrom, som hadde vore i TIME med Nick St. Nicholas, erstatta Monarch.[15] Nick St. Nicholas fekk sparken i midten av 1970. Han hadde visstnok opptredd i berre kaninøyre og suspensjonsstropp på Fillmore East i april 1970[16] - og vanen hans med å gå i muumuar og kaftanar på scena byrja å tæra på Kay, viss forkjærleik for skinnvestar og bukser var meir i tråd med det imaget han ønskte for bandet. George Biondo vart deretter rekruttert, og gitaristen Kent Henry erstatta Byrom tidleg i 1971.[5] I november 1971 gav bandet ut For Ladies Only, med ei besetning beståande av Kay, Henry, Biondo, McJohn og Edmonton. Albumet var oppsiktsvekkjande av fleire grunnar, særleg på grunn av den kontroversielle innsida av LP-omslaget, det romantiske, politiske og sosiale tekstinnhaldet og det faktumet at fleire av gruppemedlemmene song solovokal.

Splitting (1972-1973)[endre | endre wikiteksten]

Bandet vart oppløyst etter ein avskjedskonsert i Los Angeles på valentinsdagen i 1972.[15] Kay heldt fram ein kort solokarriere og fekk ein mindre solohit i 1972 med «I'm Movin' On» frå albumet Forgotten Songs and Unsung Heroes. Sjølv om albumet generelt fekk gode skotsmål frå dei fleste kritikarar, var salet skuffande i USA.[5] Kay gav ut eit nytt soloalbum i 1973 på plateselskapet Dunhill med tittelen My Sportin' Life. Dette albumet selde mindre enn det første soloalbumet og var mindre rått og meir LA-studiopolert i lyden.

Etter den første offisielle oppløysinga av Steppenwolf, og etter utgivinga av det første soloalbumet til Kaye, vart det på seinsommaren og hausten 1972 gjennomført ein turné i USA og Europa med Kay i spissen for både John Kay Band og Steppenwolf. Dunhill hadde gitt ut eit album med ei samling Steppenwolf-låtar med tittelen Rest in Peace. Turneen vart derfor kjend som RIP-turneen.[17] John Kay Band bestod av Hugh Sullivan på klaverinstrument og Whitey (Pentti) Glan på trommer (begge medverka på John Kay sitt første soloalbum). Kent Henry på solo- og slidegitar og George Biondo på bass vart med Kay i begge besetningane. I Steppenwolf-besetninga spelte Goldy McJohn på klaverinstrument og Jerry Edmonton på trommer. Turneen viste seg å vera ei ganske positiv oppleving for alle musikarane og trekte eit respektabelt publikum.

Etter denne turneen, medan Kay spelte inn det andre soloalbumet sitt i 1973, fortsette McJohn og Edmonton å spela og danna bandet Manbeast. Noko av materialet som vart laga i Manbeast-tida dukka opp på gjenforeiningsalbumet ti Steppenwolf, Slow Flux frå 1974, særleg «Gang War Blues», som vart spelt inn som ein demo med Edmonton som song ein litt annan tekst.

Gjenforeining (1974-1976)[endre | endre wikiteksten]

Steppenwolf vart gjenforeina i 1974 med kjernegruppa Kay, Edmonton og McJohn, saman med den mangeårige bassisten Biondo og nykommaren Bobby Cochran, som var nevøen til Eddie Cochran, på sologitar.[5] Bandet signerte med Mums Records som hemn for det Kay oppfatta som manglande støtte frå Dunhill Records for soloalbuma sine. Det første gjenforeiningsalbumet deira var Slow Flux, som inkluderte den siste topp 40-hitten deira, «Straight Shootin' Woman».[5] I februar 1975 vart McJohn sparka på grunn av det Kay skildra som ein nedgang i kvaliteten på opptredenane hans, og dessutan uberekneleg åtferd. McJohn vart erstatta av Andy Chapin på Hour of the Wolf i 1975, sjølv om McJohn dukka opp på coveret til singelen til «Caroline». Etter at albumet berre nådde 155. plassen på albumlista, prøvde Kay å oppløysa bandet igjen, men plateselskapet, som no hadde vorte absorbert av Epic Records, insisterte på at Steppenwolf skulle spela inn eitt album til for å oppfylla kontraktsforpliktingane sine. Det følgjande albumet, Skullduggery (1976), med Wayne Cook på klaverinstrument, vart gitt ut utan nokon turné, og tidleg på hausten 1976 vart Steppenwolf oppløyst for andre gong. Kay dukka opp i eit innslag i det populære musikkshowet The Midnight Special for å annonsera slutten på Steppenwolf og spelte òg ein soloversjon av songen «Hey I'm Alright». Denne låten dukka opp på det tredje soloalbumet til Kay,All In Good Time, gitt ut på Mercury Records i 1978.[5]

«Nye Steppenwolf» (1976-1980)[endre | endre wikiteksten]

Etter at Kay oppløyste Steppenwolf, danna dei tidlegare medlemmene Goldy McJohn og Nick St. Nicholas ein «revival-band» kalla «New Steppenwolf». McJohn var ikkje med lenge, men St. Nicholas heldt fram med satsinga i fleire år. Dei ulike inkarnasjonane inkluderte, ifølgje forfattaren Dave Thompson, ei «svingdør av musikarar» beståande av «arbeidande musikarar».[18] Blant desse musikarane var vokalisten Tom Holland og trommeslagaren Steve Riley frå framtidige W.A.S.P. og L.A. Guns. Glen Bui heldt fram med å jobba med Goldy McJohn fram til han døydde i 2017. The Rolling Stone Encyclopedia of Rock & Roll skildra desse banda som «uprofesjonelle, falske versjonar» av Steppenwolf.[11] Sjølv om Kay og Edmonton opphavleg hadde lisensiert bruken av namnet «New Steppenwolf», gjekk dei seinare til sak for brot på kontrakten. Nicholas gjekk i 1980 med på å slutta å bruka namnet, men rettstvistane om bruken av Steppenwolf-namnet i reklameøyemed heldt fram heilt fram til 2000.[19]

John Kay og Steppenwolf (1980-2018)[endre | endre wikiteksten]

Kay og Steppenwolf på Lillehammer i mai 2007

Kay hadde nokre møte med David Pesnell om management, konsertpromotering og produksjon av eit nytt album for bandet. Pesnell ønskte å produsera eit album med nye låtar på side A, med det reformerte bandet Three Dog Night, og med låtar av Steppenwolf på side B. Arbeidsnamnet på albumet var «Back to Back», eit spel på at kvart band skulle ha kvar si side av albumet og det faktumet at banda var samla igjen. Pesnell-konseptet var lett: Kvart band skulle spela inn fire nye låtar, med ein femte låt på kvar side med ein medley av dei tidlegare låtane til bandet. Dette ville gi det Pesnell-produserte albumet ei dobbel singelutgiving som skulle støtta ein konsertturné med dei to banda. Sjølv om begge banda likte konseptet med albumet og turneen, vart dei usamde om kven som skulle vera side A og side B og kven av dei to som skulle vera hovudattraksjon på den kommande konsertturneen.

Den reformerte besetninga til John Kay and Steppenwolf bestod av John Kay, Michael Palmer (gitarar, korvokal), Steve Palmer (trommer, korvokal), Danny Ironstone (klaverinstrument, korvokal) og Kurtis Teel på bass. Palmer-brørne hadde spelt i gruppa Tal Water og hadde òg vore involvert med Kay i solokarrieren hans på konsertar på slutten av 1970-talet. Teel vart erstatta av Chad Peery og Ironstone av Brett Tuggle i 1981, og den nye grupperinga gav ut Live in London i utlandet. Tuggle vart deretter erstatta av Michael Wilk, og eit nytt studioalbum, Wolftracks, vart gitt ut i 1982 på det vesle plateselskapet Attic (Nautilus & Allegiance Records i USA). Wolftracks var eit av dei tidlegaste digitalt innspelte albuma i bransjen. Det vart spelt inn live på eit tospors digitalt opptakssystem frå Sony. Bassisten Welton Gite, som medverka på dette albumet, slutta kort tid etter at det var ferdig og vart erstatta av Gary Link, tidlegare medlem av Dokken. Eit nytt album, Paradox, følgde i 1984.

I desember 1984 vart bandet oppløyst, og Kay og Wilk bestemde seg for å halda tidleg fram i 1985 med ein redusert kvartett beståande av Kay, Wilk, Wilks ven Ron Hurst (trommer, korvokal) og Rocket Ritchotte (gitarar, korvokal). Wilk handterte òg bassoppgåvene frå klaverinstrumentet sitt frå då av. Denne besetninga gav ut Rock N' Roll Rebels (1987) og Rise & Shine (1990) på høvesvis Qwil og I.R.S. Records. Ritchotte forlét bandet mellombels i 1989 og vart erstatta av Les Dudek og deretter Steve Fister, men kom tilbake i 1990 for tre nye år. Fister (tidlegare i Iron Butterfly) kom tilbake i slutten av 1993, men overlét gitaransvaret til Danny Johnson (tidlegare Derringer, Rod Stewart og andre) i 1996.

Ettersom bandet var oppkalla etter romanen Der Steppenwolf av den tyske forfattaren Hermann Hesse, som vart fødd i Schwarzwald-byen Calw, inviterte byen dei til å komma og spela på den internasjonale Hermann-Hesse-festivalen i 2002,[20] saman med andre Hesse-inspirerte band, som Anyone's Daughter. Konserten fekk stor mediedekning, og Kays flytande tysk forbløffa dei som ikkje visste om oppveksten hans i Tyskland på førehand - han vart nemleg fødd som Joachim Fritz Krauledat i Tilsit i Aust-Preussen i Tyskland (no Sovetsk i Kaliningrad oblast i Russland).

Bandet spelte det dei den gong kalla «avskjedskonserten» sin den 6. oktober 2007 på Ripken Stadium i Aberdeen i Maryland, med Kay, klaverspelaren og programmeraren Michael Wilk, trommeslagaren Ron Hurst og gitaristen Danny Johnson. Bandet, som vart gjenforeina med bassist Gary Link, byrja likevel å turnera igjen i juni 2009.[21]

Steppenwolf vart nominert til Rock and roll Hall of Fame i 2017, men vart ikkje innlemma.[22][23]

22. november 2019 kunngjorde John Kay at konserten til bandet 14. oktober 2018 var deira siste.[24]

Bandmedlemmar[endre | endre wikiteksten]

Original besetning

  • John Kay – solovokal, rytmegitar, munnspel (1967–1972, 1974–1976, 1980–2018)
  • Michael Monarch – sologitar, korvokal (1967–1969)
  • Rushton Moreve – bassgitar, korvokal (1967–1968; død 1981)
  • Jerry Edmonton – trommer, korvokal (1967–1972, 1974-1976; død 1993)
  • Goldy McJohn – klaverinstrument, korvokal (1967-1972, 1974;død 2017)

Siste besetning

  • John Kay – solovokal, rytmegitar, munnspel (1967–1972, 1974–1976, 1980–2018)
  • Michael Wilk – klaverinstrument, korvokal (1982-2018), bass (1985-2009)
  • Gary Link – bass, korvokal (1982-1985, 2009–2018)
  • Ron Hurst – trommer, korvokal (1984–2018)
  • Danny Johnson – sologitar, korvokal, mandolin (1996–2018)

Diskografi[endre | endre wikiteksten]

For meir om dette emnet, sjå diskografien til Steppenwolf.
Steppenwolf
John Kay & Steppenwolf

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Steppenwolf | Biography, Albums, Streaming Links». AllMusic. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Biography». Steppenwolf.com. 
  3. ↑ Babacar M'Baye; Alexander Charles Oliver Hall (29. juli 2013). Crossing Traditions: American Popular Music in Local and Global Contexts. Scarecrow Press. s. 132. ISBN 978-0-8108-8828-9. 
  4. ↑ Martha Bayles (January 1994). Hole in Our Soul: The Loss of Beauty and Meaning in American Popular Music. University of Chicago Press. s. 246. ISBN 978-0-226-03959-6. 
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 Strong, Martin C. (2000). The Great Rock Discography (5th utg.). Edinburgh: Mojo Books. s. 932–934. ISBN 1-84195-017-3. 
  6. ↑ Val Haller (5. februar 2013). «If You Like Steppenwolf, Try the Black Keys». The New York Times. 
  7. ↑ Dahl, Bill (12. april 1944). «Steppenwolf av Steppenwolf». AllMusic. Henta 5. november 2011. 
  8. ↑ Canada hit singles
  9. ↑ «Steppenwolf-frontmann John Kay on Rock Hall of Fame Nomination: 'It's a Surprise'». Billboard.com. Henta 1. juli 2023. 
  10. ↑ «Rock and Roll Hall of Fame innlemmer sanger for første gang, inkludert 'Born to Be Wild' & 'Louie Louie'». Billboard.com. Henta 1. juli 2023. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 The Rolling Stone Encyclopedia of Rock & Roll. Simon & Schuster. 2001. ISBN 9780743201209. 
  12. ↑ «John Kay & Steppenwolf | Welcome to The Official Website». Steppenwolf.com. Henta 17. juli 2014. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Murrells, Joseph (1978). The Book of Golden Discs (2nd utg.). London: Barrie and Jenkins Ltd. s. 249. ISBN 0-214-20512-6. 
  14. ↑ «Billboard». 23. november 1968. Henta 24. august 2015. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Colin Larkin, red. (1997). The Virgin Encyclopedia of Popular Music (Concise utg.). Virgin Books. s. 1135. ISBN 1-85227-745-9. 
  16. ↑ {«Nick St. Nicholas». LA Music Awards. 
  17. ↑ «The Evening Independent - Google News Archive Search». News.google.com. 
  18. ↑ Thompson, Dave (2004). Smoke on the Water: The Deep Purple Story. ECW Press. ISBN 9781550226188. 
  19. ↑ Burr, Sherri (2012). Burr's Entertainment Law in a Nutshell. West Academic. s. PT274. ISBN 9781628106435. 
  20. ↑ «Hermann-Hesse-Stadt Calw». Calw.de. 19. mars 2003. Arkivert frå originalen 28. september 2011. Henta 5. november 2011. 
  21. ↑ «2009 Concert Tour». Steppenwolf.com. 
  22. ↑ Média, Bell. «Canada's Steppenwolf Nominated For Rock And Roll Hall Of Fame». Iheartradio. ca. 
  23. ↑ «Steppenwolf-frontmann John Kay om nominasjonen til Rock Hall of Fame: 'It's a Surprise'». Billboard.com. 
  24. ↑ «The End of an Era & A New Beginning'». Steppenwolf.com. 

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Steppenwolf&oldid=3493484»