Brom

Selen ← Brom → Krypton

Basisdata
Namn	brom
Symbol	Br
Atomnummer	35
Utsjånad	Raudbrunt, flytande
Plass i periodesystemet
Gruppe	17
Periode	4
Blokk	p
Kjemisk serie	Halogen
Atomeigenskapar
Atomvekt	79,904 u
Kalkulert atomradius	115 (94) pm
Elektronkonfigurasjon	[Ar]$3d^{10}4s^{2}4p^{5}$
Krystallstruktur	Ortorombisk
Fysiske eigenskapar
Stofftilstand	Væske
Smeltepunkt	−7,4 °C, 265,8 K
Kokepunkt	59 °C, 332 K
Molart volum	19,78 cm³/mol
Tettleik	3119 kg/m³
Hardleik	n.a. kg/m³
Fordampningsvarme	15,438 kJ/mol
Smeltevarme	5,286 kJ/mol
Damptrykk	5800 Pa
Lydfart	206 m/s
Elektronegativitet etter Pauling-skalaen	3
Elektrisk leiingsevne	1,3·10−16 MS/m
Termisk konduktivitet	0,122 W/(m·K)
Ioniseringspotensial	1 140 kJ/mol  2 103 kJ/mol  3 470 kJ/mol  4 560 kJ/mol  5 760 kJ/mol  8 550 kJ/mol  9 940 kJ/mol 18 600 kJ/mol

Brom er eit ikkje-metallisk grunnstoff med kjemisk symbol Br og atomnummer 35. Det er eit halogen og ligg i gruppe 17 i periodesystemet.

Eigenskapar

Brom er ei raudbrun, sterkt luktande væske. Det er det eine av to grunnstoff som er flytande ved romtemperatur. (Det andre er kvikksølv).

Bromdamp er giftig å pusta inn. Flytande brom er svært etsande på hud, og bromsår vil nærmast ikkje gro utan hudtransplantasjon.

Førekomst

Grunnstoffet brom føreligg ikkje fritt i naturen, men kan framstillast frå uorganiske bromsalt som finst i visse mineral og i sjøvatn (ca. 0,01% i havet, ca. 0,5% i Daudehavet).

Sambindingar og bruk

Brom blir brukt i produksjon av mange ulike bromsambindingar, t.d. fargestoff og medisinar.

Brom dannar fleire uorganiske syrer i sambinding med hydrogen og oksygen. Desse syrene er bromsyre (HBrO₃), bromsyrling (HBrO₂), underbromsyrling (HBrO), og hydrogrenbromid (HBr). Salta av desse syrene kallast bromat, bromitt, hypobromitt og bromid. Eit døme på naturlege bromsalt er natriumbromid (NaBr). Kunstige bromsalt, t.d. sølvbromid (AgBr), blir brukt i framkalling av fotografi.

Av kunstig framstilte organiske bromsambindingar kan nemnast 1,2-dibrometan (BrH₂C-CH₂Br), som tidlegare vart brukt for å justera oktantalet i blybensin, og halonar som halon 1301 (bromtrifluormetan, CF₃Br) og halon 1211 (bromklordifluormetan, CF₂BrCl), som blir brukte til brannslukking.

Sjå også

• Fotografi
• Haloalkan
• Periodesystemet
• Grunnstoffliste
• Isotoptabell

Bakgrunnsstoff

• Webelements - Brom