Brøyt

Brøyt var eit varemerke for firmaet Brødrene Søyland A/S, seinare Brøyt A/S.

Firmaet produserte ymse reiskap knytt til jordbruk i fabrikklokala på Bryne på Jæren. Firmaet vart kjend for å ha vore mellom dei fyrste til å produsera hydrauliske gravemaskiner. Fabrikken vart grunnlagt som Bryne Jern og Treindustri i 1949 av brørne Kristian Søyland og Ingebret Søyland. Gravemaskinane vart ofte berre kalla «Brøyt» eller «Brøyten».

På grunn av at dei nytta hydraulikk var Brøyt i ein periode teknisk overlegen mange andre gravemaskiner i same storleiksklasse. Dei fyrste modellane, frå og med X2, flytta seg framover ved å stå på fire hjul og dra seg fram med skuffa over steinar og andre hindringar. Seinare kom modellar med beltedrift som kunne køyra av eiga maskin. Brøyten var framifrå til nydyrking, og konkurrerte ut både steinbukken og Skjærpeplogen. For mange, særleg på Jæren, vart Brøyten sjølve symbolet på nydyrking og modernitet.

Etter ei framgangsrik tid der dei var marknadsleiar i Skandinavia og der 40 % av produksjonen gjekk til eksport (i 1975 fekk selskapet eksportprisen frå Norges Eksportråd), fekk føretaket økonomisk problem. Dette kom dels av at konkurrentane hadde større produksjon og difor lågare kostnadar enn Brødrene Søyland. Dessutan minka salet då staten på slutten av 1970-talet oppheva ordninga med dyrkingstilskot. I 1981 vart føretaket refinansiert og det svenske gravemaskinprodusenten Åkemans kom inn som viktig eigar og maskinene vart ei tid selde under namnet Brøyt-Åkermans. To år etter kjøpte Åkermans heile føretaket.^[1] Åkermans vart kjøpt opp av VME Group i 1991, som i 1995 vart til Volvo Construction Equipment. Ut på 1980-talet vart gravemaskinproduksjonen på Bryne lagd ned. Brøyt er no eit varemerke eigd av Sandvik Tamrock.