Centern i Finland

Centern er omdirigert hit. Sjå også Centern på Åland.

Centern (fi. Suomen Keskusta, Kesk.; i daglegtale Kepu, kortform for Keskustapuolue «Senterpartiet») er eit finsk politisk parti. Det vert gjerne rekna som systerpartiet til det norske Senterpartiet. I og med at partiet er medlem i Den liberale internasjonale, den same internasjonale paraplyorganisasjonen som det norske Venstre, kan det òg reknast som eit systerparti til dette partiet. Dei sit i regjering med Dei finske sosialdemokratane og Svenska Folkpartiet.

Kepu skil seg på mange vis frå det norske søsterpartiet sitt. Delvis er det meir konservativt enn det norske partiet, det er t.d. ikkje like profilert som miljøparti og som distriktspolitiskparti som det norske søsterpartiet sitt. På den andre sida har det i etterkrigstida hatt ei svært sentral rolle i finsk politikk, meir lik den som dei sosialdemokratiske partia har hatt i dei andre nordiske landa. Der sosialdemokratane i dei andre landa regjerte i tiåra etter krigen, var regjeringskontora stengde for dei finske sosialdemokratane på grunn av at Sovjetunionen ikkje hadde tillit til dei etter rolla deira før Vinterkrigen. I staden var det Kepu som spelte denne rolla, personifisert i rolla til Urho Kekkonen. Den finske velferdsstaten er altså bygd opp under leiing av regjeringar dominert av Kepu sin politikk.

Statsminister Matti Vanhanen representerer Kepu, det same gjorde forgjengaren hans Anneli Jäätteenmäki.

Partihistorie

Presidentar frå Centern

• Lauri Relander, 1925-1931
• Kyösti Kallio, 1937-1940
• Urho Kaleva Kekkonen, 1956-1982

Statsmininistrar frå Centern

• Kyösti Kallio (3)

I (14.11.1922-18.1.1924), II (16.8.1925-12.12.1926), III (16.8.1929-4.7.1930)

• Juho Sunila (2)

I (17.12.1927-22.12.1928), II (21.3.1931-14.12.1932)

• Urho Kekkonen (5)

I (17.3.1950-17.1.1951), II (17.1.1951-20.9.1951), III (20.9.1951-9.7.1953), IV (9.7.1953-17.11.1953), V (20.10.1954-3.3.1956)

• Vieno Johannes Sukselainen (2)

I (27.5.1957-29.11.1957), II (13.1.1959-14.7.1961)

• Martti Miettunen (3)

I (14.7.1961-13.4.1962), II (30.11.1975-29.9.1976), III (29.9.1976-15.1977)

• Ahti Karjalainen (2)

I (13.4.1962-18.12.1962), II (15.7.1970-29.10.1971)

• Johannes Virolainen (1)

I (12.9.1966-27.5.1966)

• Esko Aho (1)

I (26.4.1991-13.4.1995)

• Anneli Jäätteenmäki (1)

I (17.4.2003-24.6.2003)

• Matti Vanhanen (1)

I (24.5.2003-)

Partileiarar

• Otto Karhi (1906-1909)
• Kyösti Kallio (1909-1917)
• Filip Saalasti (1918)
• Santeri Alkio (1918)
• Petter Vilhelm Heikkinen (1919-1940)
• Viljami Kalliokoski (1941-1945)
• V. J. Sukselainen (1946-1964)
• Johannes Virolainen (1965-1980)
• Paavo Väyrynen (1980-1990)
• Esko Aho (1990-2002)
• Anneli Jäätteenmäki (2002-2003)
• Matti Vanhanen (2003-2010)
• Mari Kiviniemi (2010-2012)
• Juha Sipilä (2012-2019)
• Katri Kulmuni (2019-2020)
• Annika Saarikko (2020-)

Oppslutning ved riksdagsval

Årstal Mandat Røyster 1907 9 51 242 5,75 % 1908 10 51 756 6,39 % 1909 13 56 943 6,73 % 1910 17 60 157 7,60 % 1911 16 62 885 7,84 % 1913 18 56 977 7,87 % 1916 19 71 608 9,00 % 1917 26 122 900 12,38 % 1919 42 189 297 19,70 % 1922 45 175 401 20,27 % 1924 44 177 982 20,25 % 1927 52 205 313 22,56 % 1929 60 248 762 26,15 % 1930 59 308 280 27,28 % 1933 53 249 758 22,54 % 1936 53 262 917 22,41 % 1939 56 296 529 22,86 % 1945 49 362 662 21,35 %

Årstal Mandat Røyster 1948 56 455 635 24,24 % 1951 51 421 613 23,26 % 1954 53 483 958 24,10 % 1958 48 448 364 23,06 % 1962 53 528 409 22,95% 1966 49 503 047 21,23 % 1970 36 434 150 17,12 % 1972 35 423 039 16,41 % 1975 39 484 772 17,63 % 1979 36 500 478 17,29 % 1983 38 525 207 17,63 % 1987 40 507 460 17,62 % 1991 55 676 717 24,83 % 1995 44 552 003 19,85 % 1999 48 600 592 22,40 % 2003 55 689 391 24,69 % 2007 51 640 428 23,11 % 2011 35 463 160 15,8 %

Systerparti

• Finland: Svenska Folkpartiet
• Noreg: Senterpartiet
• Sverige: Centerpartiet
• Åland: Centern
• Island: Framsóknarflokkurinn
• Polen: Folkepartiet (Polskie Stronnictwo Ludowe)

Bakgrunnsstoff

• Offisielle nettsider på svensk, finsk og engelsk.
  Denne samfunnsartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.