Det skotske flagget
.svg)
Det skotske flagget (skotsk-gælisk: bratach na h-Alba;[1] skotsk: Banner o Scotland), også kjent som Saltire («andreaskross») eller St Andrew's Cross («sankt Andreas-kross»)[2] er nasjonalflagget til Skottland.[3] Flagget består av ein kvit andreaskross på blått felt, eller med heraldisk skildring, «azure, a saltire argent». Krossen står for apostelen Andreas, som er vernehelgen for Skottland. Det skotske nasjonalflgget, framfor Royal Standard of Scotland («den kongelege [heraldiske] fane for Skottland»), er det korrekte flagget for alle privatpersonar og bedriftsorgan i Skottland.[4] Det er òg, der det er mogleg, heist frå skotske regjeringsbygningar kvar dag frå 08.00 til solnedgang, med visse unntak.[5]
Bruken av det skotske flagget er dokumentert for fyrste gong med ein illustrasjon av eit heraldisk flagg i David Lyndsay sitt Register of Scottish Arms («Registeret av skotske våpenskjold»), ca. 1542.[6] Det er mogleg at dette er basert på ein presedens frå slutten av 1400-talet om bruken av ein kvit andreaskross på eit blått flagg. Etter seiande blei det gjort av dronning Margrete, kona til kong Jakob III (1451–1488).[7]
Flagget er til forveksling likt flagget til Tenerife, som er endå litt mørkare blått enn det skotske.
Fargar og dimensjonar
[endre | endre wikiteksten]Blåfargen har variert mykje, fyrst og fremst ut frå kva slags fargestoff som har vore tilgjengeleg. I 2003 vedtok ein komité frå Det skotske parlamentet at offisielle flagg skal ha nyansen Pantone 300. Denne er noko lysare enn fargen som blir brukt i Union Jack, som er Pantone 280.
Proporsjonane er ikkje formelt bestemde, men det blir gjerne brukt 3:5 eller 2:3; den fyrste er mest vanleg. Krossen skal ha ei breidd tilsvarande ein femdel av høgda til flagget.
Det skotske kongeflagget
[endre | endre wikiteksten]
Det skotske kongeflagget (Royal Standard of Scotland), også kjent som «Fanen til skottekongen» (Banner of the King of Scots)[8] eller meir som «Den oppreiste løva av Skottland» (Lion Rampant of Scotland)[9] er den kongelege våpenskjoldfana til Skottland.[10] Det kongelege flagget har historisk vore brukt av kongen av Skottland, og det skil seg frå det skotske nasjonalflagget ved at den korrekte bruken av det er avgrensa gjennom ei lov frå det skotske parlamentet til nokre få store statlege myndepersonar som offisielt representerer monarken i Skottland.[11] Eit kongeleg løyve frå 1934 i samband med sølvjubileet til Georg V godkjende likevel bruken av handhaldne versjonar av dette flagget, og denne typen flagg blir framleis blir nytta av tilhengjarar ved sportshendingar og andre offentlege høve.[12] Flagget blir også brukt offisielt ved kongelege residensar i Skottland når monarken ikkje er til stades.[13]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ «Visit Athelstaneford. Birthplace of Scotland's Flag» (PDF). Scottish Flag Trust (udater) Arkivert fra originalen (PDF) den 16. juli 2011.
- ↑ Williams, Kevin; Walpole, Jennifer (3. juni 2008): «The Union Flag and Flags of the United Kingdom» (PDF). SN/PC/04447. House of Commons Library. Arkivert fra originalen (PDF) den 18. juni 2009. Gardiner, James: «Scotland's National Flag, the Saltire or St Andrews Cross». Scran. Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland.
- ↑ «Scottish Flag - History and Interesting Facts», Scotland.com
- ↑ «The Saltire». The Court of the Lord Lyon. Arkivert fra [originalen] den 25. april 2018.
- ↑ «Flag Flying Guidance». Issue No. 13 (Valid from January 2009). The Government of Scotland. 1. januar 2009.
- ↑ National Library of Scotland (1542): «Plate from the Lindsay Armorial». Scran. Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland.
- ↑ Bartram, Graham (2004): British Flags & Emblems. Tuckwell Press. s. 10. ISBN 1-86232-297-X. Sitat: «The blue background dates back to at least the 15th century.» Jf. Flaginstitute.org. Arkivert fra originalen den 9. november 2012
- ↑ Innes of Learney, Thomas (1934): Scots heraldry: a practical handbook on the historical principles and modern application of the art and science. Oliver and Boyd. s. 186. Google Books Arkivert fra originalen den 11. mai 2016
- ↑ Tytler, Patrick F. (1845): History of Scotland Volume 2, 1149–1603. William Tait. s. 433. Arkivert fra originalen den 28. mai 2016
- ↑ «The 'Lion Rampant' Flag», The Court of the Lord Lyon. Arkivert fra originalen den 5. juni 2011. Peker på Lyon King of Arms Act 1672, c. 47 og Lyon King of Arms Act 1867, 30 & 31 Vict. cap. 17
- ↑ «The 'Lion Rampant' Flag», The Court of the Lord Lyon. Arkivert fra originalen den 5. juni 2011. Peker på Lyon King of Arms Act 1672, c. 47 og Lyon King of Arms Act 1867, 30 & 31 Vict. cap. 17
- ↑ «The Lion Rampant & Heraldry». The McGeachie Surname Forum. Arkivert fra originalen den 1. mars 2012
- ↑ «Union Jack». The Royal Household. Arkivert fra originalen den 30. juni 2013
- Denne artikkelen bygger på «Skottlands flagg» frå Wikipedia på bokmål, den 29. januar 2025.
