Dionysosteateret

Dagens restar av of Dionysosteateret i Athen

Dionysosteateret like ved Akropolis i Athen var eit viktig friluftsteater i oldtidens Hellas, og eit av dei tidlegast verna område frå det klassiske Athen. Det vart brukt til festivalar til ære for guden Dionysos. Greske teater i oldtida var i mange tilfelle av enorme dimensjonar, men under ideelle tilhøve publikumsmessig og vêrmessig, var akustikken perfekt (målt med dagens instrument). Det er kjent at Dionysosteateret i Athen hadde plass til 17 000 tilskodarar, og teateret i Epidauros kan forsett romma 14 000.. Ifølgje gresk tradisjon vart det hevda at Dionysos sjølv var ansvarleg for bygginga.

Skråninga på sørsida av Akropolis har to teater, Dionysosteateret og Herodes Atticus (gresk: Iródis o Attikós). Dionysosteateret er ikkje så godt verna som det andre, men har hatt større tyding. Strukturen kan verta attende datert til 300-talet f.Kr. Det har hatt fleire seinare renoveringar. Etter athensk tradisjon markerte Dionysosteateret byrjinga på gresk teatertradisjon. Teateret utvikla seg til ei religiøs feiring til ære for guden Dionysos. Teateroppføringane utvikla seg etterkvart til konkurransar i Dionysos' ånd. Vinnaren fekk gjerne premiar, tripoder. Vinnaren sin tripod kunne plasserast i teateret, eller langs gata til teateret.

Historie

Dionysosteateret, Athen. Romersk bygning med gjenbrukte relieff

Plasseringa til Dionysosteateret, på den sørlege skråning under Akropolis har vore kjent sidan 1700-talet. Det greske arkeologiske selskap byrja å grava ut restane i 1838 og gjennom det meste av 1800-talet. Tidlege ruinar i området som kan verta til relatert Dionysos har vorte datert 500-talet f.Kr. under Peisistratos' regjering og hans etterfølgjarar, men teateret var tydelegvis ikkje bygd på staden før eit hundreår seinare. Det einaste sikre bevis på detta tidlege teater består av nokre få steinblokker som var vorte nytta på nytt på 300-talet f.Kr.

På 500-talet f.Kr. vart det i Athens Agora halde tilstellingar assosiert med Dionysia (Dionysosfestivaler) med tilskodarar på trebenker plassert på ein tribune (ikria) som var sett opp i eit sirkulært område (orkhestra). Tribunen kollapsa tidleg på 400-talet f.Kr., ei hending som er omtalt i gamle kjelder. Etter kollaps av tribunen vart drama- og musikkonkurranser flytta til Dionysosteateret under Akropolis.

Marmorseter i Dionysosteateret

Teatereret var dedikert til Dionysos, vinguden og vernaren til dramaet som var verta for Dionysosfestivalen. Blant dei som konkurrerte var dramatikarar frå antikkens Hellas viss verk i stor grad har overlevd, først og fremst Aiskhylos, Sofokles, Evripides, Aristofanes og Menander. Tragediane var tileigna athenerne med festivalar som vart iscenesett spesielle tider på året. Desse dramafestivalane der skodespelarar konkurrerte involverte fire skodespel, tre tragediar og ein satire med eit lettare tema. Dei fire verk var ofte lenkja til dei tre tragediar og danna ein trilogi, slik som Orestien av Aiskhylos. Denne berømte trilogien (med tragediane Agamemnon, Sonofferet, og Eumenidene) vant konkurransen i Dionysosteateret for året 458 f.Kr. Stykka fortel den fryktelege historia om kong Agamemnon av Mykene som vert myrda av sin hustru, om sonen Orestes' hemn mot si mor, og rettssaka mot Orestes i Athen.

Restaurering

Den 24. novemberen 2009 annonserte greske styresmakter dei ville delvis restaurera Dionysosteateret. Den greske kulturministeren annonserte programmet til eit ni millionar avsett for å ferdigstille i 2015.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Dionysosteateret» frå Wikipedia på bokmål, den 18. november 2018.