Eksplosjonen på Vågen

Minneplate ved Ankerhytten Fjeldly på Sandviksfjellet nedanfor Kvitebjørnen. Denne markerer staden der ei ankerklo frå ankeret til «Voorbode» landa. Dette er 3 km og ca 400 moh bort frå eksplosjonsstaden.

Foto: Svein Harkestad

Eksplosjonen på Vågen i Bergen skjedde den 20. april 1944. Det tyske ammunisjonsskipet «Voorbode» med 120 tonn ammunisjon kom i brann og detonerte ved festningskaien på Vågen klokka 0839.

Minst 98 menneske mista livet, 4 800 skadd, 131 hus forsvann, 117 hus vart så sterkt skadd at dei måtte rivast, 45 hus vart sterkt skadd, medan 3 500 hus fekk mindre skadar. I etterkant av eksplosjonen vart 4260 barn evakuert. Viktige kulturminne som Nykirken, Tollboden, Bryggen, Rosenkrantztårnet og Håkonshallen vart sterkt skadd, men sidan restaurert.

Sabotasje?

Historikar Vidar Erik Haugen har i ein artikkel påstått at eksplosjonen var ein sabotasjeaksjon frå alliert side, imot ubåthamna i Bergen (Laksevåg). Andre hevder derimot at det var ei ulukke.

Bilete

• 
  Bryggen i Bergen etter eksplosjonen

  Foto: Deutsches Bundesarchiv
• 
  Brennande og øydelagde hus etter eksplosjonen på Vågen i Bergen 20. april 1944.

  Foto: Deutsches Bundesarchiv
• 
  Øydelagde hus i Bergen sentrum etter eksplosjonen

  Foto: Deutsches Bundesarchiv
• 
  Stavangerskes kystruteskip DS «Rogaland» søkk ved kai ved Dreggen i Bergen, biletet er teke kort tid etter eksplosjonen, ein ser vrakgods i fjorden ved skipet

  Foto: Deutsches Bundesarchiv
• 
  Tyske offiserar frå Kriegsmarine, Heer og Waffen-SS på synfaring etter eksplosjonsulukka. Blant offiserane er Reichskommissar für Norwegen Josef Terboven og admiral Otto von Schrader. I bakgrunnen det skadde Rosenkrantztårnet og Håkonshallen.

  Foto: Deutsches Bundesarchiv
• 
  Brennande bil framfor bygget til Bergenske dampskipsselskaps.

  Foto: Bundesarchiv, Bild 101I-117-0353-03 / Maltry

Bakgrunnsstoff

• Artikkel om ulukka frå Universitetet i Bergen
• Digitalt fortalt: "Evakueringen" (skrive av Åsta Vadset, Bergen byarkiv)
• April 1944, en morgen som alle de andre – av Elsa-Karin Svendsen Arkivert 2014-03-15 ved Wayback Machine. Augevitneskildring
• Smauene som forsvant Arkivert 2014-03-15 ved Wayback Machine. Skildring frå Nordnes, om 20. april 1944 med fotografi etter ulukka, og i nåtid.
• Ankerhytten – en bit av 20. april 1944 Video frå Ankerhytten og minnesmerket på Sandviksfjellet
• Minnesmerke for ofra etter eksplosjonen i Bergen 20. april 1944 Nettside med svært mange fotografi og lenker om eksplosjonsulukka