Ípiros
| Ípiros Ήπειρος | |
|---|---|
| |
| Land: | Hellas |
| Hovudstad: | Ioánnina |
| Periferieiningar: | Ioánnina Árta Préveza Thesprotía |
| Folketal: | 319 991 (2021[1]) |
| Areal: | 9 203 km² |
| Folketettleik: | 35 /km² |
| Heimeside: | www.php.gov.gr |
Ípiros (gresk Ήπειρος, albansk Epir) er ein av tretten periferiar i Hellas og ligg nordvest i landet. Han fell i hovudsak saman med den tradisjonelle regionen med same namn. Periferien grensar til Vest-Makedonía og Thessalía i aust, Ártabukta og Vest-Hellas i sør, Det joniske havet og Dei joniske øyane i vest og Albania i nord.
Ípiros omfattar dei tidlegare prefektura Ioánnina, Thesprotía, Árta og Préveza. Periferien har eit areal på 9 200 km² og ein folkesetnad på om lag 320 000. Hovudstaden og største by er Ioánnina med om lag 65 000 innbyggjarar. Folkesetnaden i dag er nesten utelukkande greskspråkleg og religionen er gresk ortodoks. Det er òg små romani-minoritetar der.
Periferieiningar og kommunar[endre | endre wikiteksten]
Etter den administrative reforma i 2010 er periferien Ípiros delt inn i fire periferieiningar som omfattar 18 kommunar.[2]
| Periferieining | Innbyggjarar | Kommunar |
|---|---|---|
| Ioánnina | 160 773 | Ioánnina, Kónitsa, Pogóni, Zagóri, Métsovo, Zítsa, Nord-Tzoumérka, Dodóni |
| Árta | 63 732 | Árta, Sentral-Tzoumérka, Nikólaos Skoufás, Jeórjos Karaiskákis |
| Préveza | 54 682 | Préveza, Zirós, Párga |
| Thesprotía | 40 804 | Igoumenítsa, Soúli, Filiátes |
| Kommune | Periferieining | Areal | Folketal | Hovudsete | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Ioánnina | Ioánnina | 402,0 | 113 978 | Ioánnina |
| 2 | Kónitsa | Ioánnina | 949,9 | 5 296 | Kónitsa |
| 3 | Pogóni | Ioánnina | 702,5 | 6 848 | Kalpáki |
| 4 | Zagóri | Ioánnina | 995,3 | 3 374 | Asprángeli |
| 5 | Métsovo | Ioánnina | 366,8 | 5 432 | Métsovo |
| 6 | Zítsa | Ioánnina | 566,3 | 13 588 | Eleoúsa |
| 7 | Nord-Tzoumérka | Ioánnina | 361,5 | 5 058 | Prámanda |
| 8 | Dodóni | Ioánnina | 663,0 | 7 199 | Ajía Kyriakí |
| 9 | Árta | Árta | 436,8 | 41 600 | Árta |
| 10 | Sentral-Tzoumérka | Árta | 515,9 | 5 498 | Vourgaréli |
| 11 | Nikólaos Skoufás | Árta | 225,9 | 11 356 | Péta |
| 12 | Jeórjos Karaiskákis | Árta | 466.7 | 5 278 | Áno Kalendíni |
| 13 | Préveza | Préveza | 381,6 | 30 841 | Préveza |
| 14 | Zirós | Préveza | 386,2 | 13 079 | Filippiáda |
| 15 | Párga | Préveza | 276,5 | 10 762 | Kanalláki |
| 16 | Igoumenítsa | Thesprotía | 426,6 | 25 698 | Igoumenítsa |
| 17 | Soúli | Thesprotía | 501,9 | 8 759 | Paramythiá |
| 18 | Filiátes | Thesprotía | 590,6 | 6 347 | Filiátes |
Periferi og periferieiningar[endre | endre wikiteksten]
Den tradisjonelle regionen fell i hovudsak saman med periferien Ípiros med desse periferieiningane:
| Periferi | Hovudstad | Areal | Folketal 2021[1] | |
|---|---|---|---|---|
| Ípiros består av: |
Ioánnina | 9 203 km² | 336 856 | |
| 1 | Periferieininga Ioánnina | Ioánnina | 4 990 km² | 160 773 |
| 2 | Periferieininga Árta | Árta | 1 662 km² | 63 732 |
| 3 | Periferieininga Préveza | Préveza | 1 036 km² | 54 682 |
| 4 | Periferieininga Thesprotía | Igoumenítsa | 1 515 km² | 40 804 |
| Totalt | Ípiros | 9 203 km² | 319 991 |
Historie[endre | endre wikiteksten]
Historisk strakk Ípiros seg lenger nord inn i dagens Albania. Det er framleis ein betydeleg gresk minoritet i det sørlege Albania, som grekarane kallar nordlege Ípiros. Hellas fastheldt eit territorielt krav til det sørlege Albania i mange år, men i dag har begge landa godkjent den noverande grensa. Hellas si største uro i dag er ulovleg innvandring av albanarar som søkjer arbeid i Hellas.
Geografi[endre | endre wikiteksten]
Ípiros består hovudsakleg av fjellrekkjer som nokre stader når 2 600 moh. I aust formar Píndosfjella ryggrada i Hellas og skil Ípiros frå Makedonia og Thessalía. Mesteparten av Ípiros ligg på vindsida av Píndos. Vindane frå Det joniske havet gjev regionen meir regn enn nokon anna del av Hellas. Denne fordelen er sett tilbake av mangelen på dyrkbar mark og dårleg jordkvalitet. Resultatet er at landbruksproduksjonen i Ípiros alltid har vore blant dei dårlegaste i Hellas. Det vert dyrka tobakk rundt Ioánnina, og det er noko mjølkeproduksjon og fiske, men mesteparten av maten i området må importerast. Det har vorte jamt avfolka gjennom emigrasjon sidan 1800-talet pga. få ressursar og industriar. Folkesetnaden er konsentrert i området rundt Ioánnina som har noko produksjon og serviceindustri. Trass i mange attraksjonar har ikkje Ípiros opplevd den turismen som mange andre delar av Hellas har.
Byar og tettstader[endre | endre wikiteksten]
Dei største byane og tettstadene i periferien er:
| Tettstad | Kommune | Folketal 2011[3] | Folketal 2021[1] |
|---|---|---|---|
| Ioánnina | Ioánnina | 65 574 | 64 896 |
| Árta | Árta | 21 895 | 21 798 |
| Préveza | Préveza | 19 042 | 19 309 |
| Anatolí | Ioánnina | 9 798 | 10 379 |
| Igoumenítsa | Igoumenítsa | 9 145 | 9 609 |
| Filippiáda | Zirós | 4 619 | 5 207 |
| Katsikás | Ioánnina | 3 885 | 5 180 |
| Kardamítsia | Ioánnina | 3 172 | 3 662 |
| Eleoúsa | Zítsa | 3 484 | 3 536 |
| Exokhí | Ioánnina | 2 975 | 3 302 |
| Kónitsa | Kónitsa | 2 942 | 2 638 |
| Néa Selévkia | Igoumenítsa | 2 535 | 2 590 |
| Kanalláki | Párga | 2 513 | 2 542 |
| Métsovo | Métsovo | 2 503 | 2 337 |
| Pediní | Ioánnina | 2 871 | 2 337 |
| Paramythiá | Soúli | 2 363 | 2 291 |
| Párga | Párga | 2 088 | 2 216 |
| Grekokhóri | Igoumenítsa | 1 917 | 2 140 |
| Filiátes | Filiátes | 2 512 | 2 138 |
| Stavráki | Ioánnina | 1 563 | 2 120 |
| Kostakií | Árta | 2 078 | 2 020 |
| Pérama | Ioánnina | 1 841 | 1 943 |
| Loúros | Préveza | 1 938 | 1 769 |
Referansar[endre | endre wikiteksten]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Folketeljing 2021
- ↑ Νόμος 3852/2010 - ΦΕΚ 87Α/7-6-2010
Lov 3852/2010: Kallikratis-reforma, arkivert frå originalen 30. juli 2023, henta 7. september 2023 - ↑ Folketeljing 2011, revidert
| Tradisjonelle regionar i Hellas | ||
|---|---|---|
| Thráki • Makedonía • Ípiros • Thessalía • Sentral-Hellas • Attikí • Peloponnes • Dei egeiske øyane • Dei joniske øyane • Kreta | ||