Hans Seland
| Hans Seland | |
 | |
| Fødd | 5. mars 1867 Nes i Vest-Agder |
| Død |
30. juni 1949 (82 år) |
| Yrke | skribent, barnebokforfattar, politikar |
Hans Andreas Johannesson Seland (5. mars 1867–30. juni 1949) var forfattar og bonde frå Seland i Nes ved Flekkefjord. Han debuterte som forfatttar i 1890 med Ungdom : Espen sine songar. Frå vinteren 1893 arbeidde han som bladmann i Nordmannen i Oslo, og slo då gjennom som forteljar. Dei neste åra arbeidde han heime på garden vår og sommar. Ofte reiste han på forteljar- og foredragsferder om hausten og var heime og skreiv på vinterstid. Det vart både barnebøker, bygdelivsskildringar, «skjemtesoger», artiklar og brosjyrer, songar og salmar - 32 bøker i alt.
I 1903 fekk Hans Seland staten sitt forfattarstipend for å reisa til Amerika. I 1925 var han utsending frå Norges Bondelag til 100-årsfeiringa for norsk utvandring til Amerika. Han skreiv i 1904 boka Um Amerika.
Peter Daae, som sjølv hadde vore lenge i Amerika skreiv om denne boka i Aftenposten:
- Denne bog indeholder neppe noget som ikke er sandt og rigtigt, og det er neppe paa norsk skrevet noget om Amerika som i høiere grad fortjener at bli almindelig kjent end dette. Det er en praktisk fornuftig mands beretning om de ting derover som han saa og forstod. - - - Han har ikke ladet sig bringe ut av fatningen, og mange ting har han set tvert igjennom som ikke faa har undlatt at forstaa efter aarelangt ophold derover.
Hans Seland bidrog til å endra tydnina av omgrepet «bureising». Frå gammalt av er dette brukt om ei generell nyetablering av familie og bustad. Seland skreiv ein roman med namnet Bureising i 1910. Den handla om å dyrke ny jord og å reisa hus og uthus til ein ny familie – etablera eit nytt gardsbruk. Då han seinare blei styremedlem i Landmandsforbundet – seinare Norges Bondelag – arbeidde han aktivt for å etablera eit statleg støtteprogram til slike etableringar, og i ettertid er det denne tydinga ein knyter til omgrepet.
Verk[endre | endre wikiteksten]
Romanar, forteljingar og diktsamlingar[endre | endre wikiteksten]
- Ungdom : Espen sine songar (1890)
- Ein liten gut (1891)
- I straumen : forteljing (1892)
- Ei bergpreike og andre småstykke (1893)
- Inger : ein sumardraum (1894)
- Lyngkvistar : nye smaastykke (1895)
- Søren Lande : bygdeliv paa Vest-Agder (1895)
- Trældoms kaar (1896)
- Andror (1898)
- Eikeli (1899)
- Synkvervd (1902)
- Høgsumar (1903)
- Øygarden : forteljing (1905)
- Stinar Aasland : ei soga fraa fyrste helvti av fyrre hundreaaret (1906)
- Bureising (1909)
- Tvo herrar (1911)
- Eirik Jonsvoll (1914)
- Eikelifolket : ei soga fraa 1860-80-aari (samleutg. av Andror og Eikeli) (1916)
- Helg : 24 salmar (1919)
- Vegvill (1917)
- Gard og grunn (1919)
- Arbeidsmann (1922)
- Einbøling : ei soga (1923)
- Eventyret : ei utvandrarsoga (1926)
- Visdomskalender : ord for livet (1936)
- Dikt til framseiing : eigne og omsette (1943)
- Tore Herdal (samleutg. av Synkvervd, Tvo herrar og Vegvill) (1966)
Humor[endre | endre wikiteksten]
- Kvinnfolk og karar (1892)
- Hikstorier (auka utg. av Kvinnfolk og karar) (1893)
- Seiande segner um folk og hendingar etter Søren Lande og andre truverdige sogumenner (1900)
- Bygdefolk (samleutg. av Hikstorier og Seiande segner...) (1907)
- Nye skjemtesoger (1920)
- Morostubbar (1942)
Barnebøker[endre | endre wikiteksten]
- Prinsesse Gullsko og systrene hennar : forteljing for smaaborn (1901)
- Dagros og andre dyr : sogor for born (1907)
- Reidar unge : smaasogor (1910)
- Ivar den spake : smaasogor (1916)
- (Rosing, H.: Fyrste boki aat barnet : stavebok for skule og heim ved Hans Seland (1908)
Fagbøker[endre | endre wikiteksten]
- Um Amerika og frendefolket i Vesterheimen (1904)
- Frukthagen (i samarbeid med H. Nordby Olsen) (1908)
- Aar og dagar (sjølvbiografi) (1931)
- Hetlesaka som gjekk i 40 år : Noregs raraste rettssak (1947)
- Selands-ætta : Seland i Nes, Vest-Agder (i samarbeid med Serena Seland) (1958)
