Haseki Sultan-komplekset
| Haseki Sultan-komplekset | |||
 | |||
| Arkitekt | Mimar Sinan | ||
|---|---|---|---|
| Stil | osmansk arkitektur | ||
 Haseki Sultan-komplekset 41°00′31″N 28°56′30″E / 41.0086°N 28.9418°E | |||
Haseki Sultan-komplekset (også Hürrem Sultan-komplekset, tyrkisk Haseki Hürrem Sultan Külliyesi) er eit osmansk moskékompleks frå 1500-talet i Fatih i Istanbul. Det var det fyrste kongelege byggeprosjektet utforma av arkitekten Mimar Sinan.
Historie[endre | endre wikiteksten]
Moskékomplekset blei bestilt av haseki Hürrem Sultan, kona til sultan Suleiman den store. Ho hadde gifta seg med sultanen kring 1534, og brukte truleg medgifta si til å støtta prosjektet.[1] Bygningane blei utforma av Mimar Sinan. Dette var det fyrste kongelege prosjektet hans, og det er mogleg at nokre element var planlagde av føregangaren hans.[2]
Komplekset omfatta ein fredagsmoské, eit suppekjøkken (imaret), ein madrasa, ein grunnskule (mektep) og eit sjukehus (darüssifa).[2] Det store komplekset blei bygt i fleire stadium på kvar side av ei smal gate. Moskéen blei fullført i 1538–39 (AH 945), madrasaen stod ferdig eit år seinare i 1539–40 (AH 946) og suppekjøkkenet i 1540–41 (AH 947). Sjukehuset var ikkje ferdig før i 1550–51 (AH 957).[2]
Skildring[endre | endre wikiteksten]
Moskéen har ei enkel utforming med vekslande lag av stein og murstein, og har ein minaret med eit galleri. Portikoen har fem bogar med fem små kuplar støtta av seks tynne marmorsøyler. Opphavleg var bønnesalen dekka av ein enkelt kuppel med ein diameter på 11,3 meter.[3] I 1612–13, under Ahmed I, blei moskéen utvida for å kunna husa fleire bedande. Ein ny dom blei lagt til, og bønehallen blei dobla i storleik.[2]
Sjukehuset har ein åttekanta føregard, og er den einaste bygningen i komplekset med ashlar-konstruksjon.[3] Den utskorne steininskripsjonen over inngangen frå gata er eit kronogram på tyrkisk som oppgjev konstruksjonsdatoen.[2] Madrasaen er U-forma rundt ein sentral gardsplass med 16 små celler og ein førelesingssal.[4] Suppekjøkkenet ligg også rundt ein føregard. Matlagingsområdet i nordenden har fire åttekanta piper.[5]
Komplekset blei restaurert i perioden 2010–2012.[6]
Galleri[endre | endre wikiteksten]
-
Hasekimoskéen frå gata -
Hasekimoskéen -
Opphavleg del av Hasekimoskéen -
Tilbygg på Hasekimoskéen -
Kuplane på Hasekimoskéen -
Inngangar til bygningar ved Hasekikomplekset -
Vestsida av Hasekikomplekset -
Suppekjøkkenet i Hasekikomplekset
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ Necipoğlu 2005, s. 268.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Necipoğlu 2005, s. 271.
- ↑ 3,0 3,1 Necipoğlu 2005, s. 274.
- ↑ Goodwin 1971, s. 204.
- ↑ Goodwin 1971, s. 205.
- ↑ Alioğlu, Olcay & Sünnetçi 2012.
- Denne artikkelen bygger på «Haseki Sultan Complex» frå Wikipedia på engelsk, den 8. september 2022.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- Alioğlu, E. Füsun; Olcay, Aydemir; Sünnetçi, Ebru (2012). «Haseki Hürrem Sultan Külliyesi 2010-2012 Yılları Restorasyonu» (PDF). Vakıf Restorasyon Yıllığı (på tyrkisk) (Istanbul: Turkish Government, Istanbul Region) 4: 17–29. ISSN 2146-3166. Arkivert frå originalen (PDF) 4. mars 2016. Henta 8. september 2022.
- Goodwin, Godfrey (1971). A History of Ottoman Architecture. London: Thames and Hudson. ISBN 0-500-27429-0.
- Necipoğlu, Gülru (2005). The Age of Sinan: Architectural Culture in the Ottoman Empire. London: Reaktion Books. ISBN 978-1-86189-253-9.
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
- Haseki Hürrem Sultan Külliyesi, Archnet
- Photographs of the mosque by Dick Osseman
- A Historical Look to Educational Buildings: Istanbul Haseki Kulliye Madrasah - Mitademo ved Wayback Machine (arkivert 25. oktober 2015)