Hugh Trevor-Roper

Hugh Trevor-Roper
Fødd	15. januar 1914 Glanton
Død	26. januar 2003 Oxford
Nasjonalitet	Storbritannia, Det sameinte kongeriket Storbritannia og Irland
Område	europeisk historie
Yrke	politikar, moderne historikar, historikar, universitetslærar, journalist, essayist, offiser, etterretningsoffiser, kommentator
Institusjonar	University of Oxford
Alma mater	Christ Church College Charterhouse School Belhaven Hill School Merton College
Ektefelle	Lady Alexandra Haig
Medlem	Society of Antiquaries of London British Academy American Academy of Arts and Sciences Stubbs Society Royal Historical Society

Hugh Redwald Trevor-Roper (15. januar 1914–26. januar 2003) var ein framståande britisk historikar og professor ved universitetet i Oxford. Spesialfelta hans var tidleg moderne britisk historie og historia til Nazi-Tyskland.

Liv og gjerning

Trevor-Roper var fødd i Glanton i Northumberland i England, der faren var lege. Han vart utdanna i Oxford i klassisk og moderne historie. I 1940 fekk han publisert si fyrste bok, eit verk om William Laud der han utfordra dei rådande oppfatningar kring Laud.

Under 2. verdskrigen jobba Trevor-Roper i Secret Intelligence Service, der han ei tid arbeidde med å sikre radiokommunikasjonen, seinare med å dekode meldingar utsende frå den tyske kontraspionasjen, Abwehr.

I 1945 fekk Trevor-Roper i oppdrag å undersøke tilhøva kring Adolf Hitlers død, og motbevise Sovjetunionen sine påstandar om at Hitler var i live og budde einkvan staden hos vestmaktene. Arbeidet sette han i stand til skrive si mest kjende bok, The Last Days of Hitler, der han fylgde Hitler i hans ti siste levedagar. Etter utgjevinga mottok Trevor-Roper dødstruslar frå Stern-banden, som meinte Trevor-Roper la for mykje vekt på Hitlers karisma, og samstundes hadde friteke det tyske folk.

Hovudtemaene i tidleg europeisk historie var for Trevor-Roper intellektuell vitalitet, religionsstridar og avvik mellom protestantiske og katolske statar, der dei sistnemnde var frågått av fyrstnemnde både økonomisk, politisk og konstitusjonelt. Europeisk oversjøisk ekspansjon var ei av fleire fylgjer av desse prosessane. Ekspansjon var eit hovudelement i tidleg moderne europeisk historie. Her sikta han både til kolonibygginga og den intellektuelle utvidinga med reformasjon, nasjonalistisk tenking og opplysningsideane. Hekseforfylgjingane på 15-1600-talet såg Trevor-Roper som reaksjon mot den gryande veksten i ulike doktrinar, og som kunne sporast tilbake til striden mellom det fornuftsbaserte verdssynet hevda av Erasmus frå Rotterdam og andre humanistar, retta mot dei åndelege verdiane i reformasjonen.

Trevor-Roper uttala at historie må forståast som ein kunst og ikkje som vitskap og hevda at førestillingsevna var den største nøkkelevna hos ein historikar. Historia var full av kontingens og forteljinga om fortida var korkje ei om vedvarande framgang eller om forfall, men utslag av hendingar og særleg av personar sine val på gjeldande tid. Sjølv om Trevor-Roper erkjende sosiale trendar sin innverknad på historia, var det individuelle handlingar som utgjorde forskjell. Trevor-Roper føretrekte artikkelen framfor boka som medium. I sine artiklar om sosialhistorie i 1950- og 60-åra var han under auka påverknad frå den franske «Annales-skulen», særleg Fernand Braudel, og gjorde mykje for å introdusere Annales-skulen til engelskspråkleg allmente.

Trevor-Roper fann i disputten mellom puritanar og arminiar den viktigaste grunnen til den engelske borgarkrigen. Usemja dreia seg om saker som fri vilje kontra predestinasjon, om preiker og betydninga av sakramenta, fyrst seinare handla striden om Church of England. Puritanarane ynskte ei desentralisert og meir likeverdig kyrkje med vekt på lekfolket, medan arminiarane ynskte ei ordna kyrkje med eit fast hierarki med biskopar på toppen og vektlegging på guddomleg rett og frelse gjennom den frie viljen.

Som historikar i engelsk historie vart Trevor-Roper særleg berømt for sine disputtar med samtidige historikarar som Lawrence Stone og Christopher Hill. Deira materialistiske forklaringar til den engelske borgarkrigen angreip han med entusiasme. Trevor-Roper gjekk sterkt i møte med kristensosialisten Richard Tawney, Hill og Stone, som la til grunn at den britiske adelen var på veg oppover økonomisk i hundreåret føre den engelske borgarkrigen. For desse historikarane var dette ein viktig grunn til borgarkrigen i 1642. Trevor-Roper hevda at medan folk i embetsposisjon og sakførarar vart rikare, opplevde den lågare landadelen nedgang, og at det var ei årsak til borgarkrigen. Ei tredje gruppe, J. H. Hexter og Geoffrey Elton, hevda borgarkrigen ikkje kom av korkje.

Trevor-Roper angreip historiefilosofar som Arnold J. Toynbee, marxistiske Edward H. Carr og kollegaen A.J.P. Taylor for deira oppfatningar om grunnane til den andre verdskrigen.

I 1979 vart han adla, og valde tittelen Baron Dacre of Glanton. Han døydde i Oxford i 2003.

Verk på norsk av og om Trevor-Roper

• Hitlers siste dager, 1948 og 1966
• Om hekser og heksejakt, 1968
• Johan Scharffenberg:Folke Bernadotte og det svenske redningskorps 1945: Trevor-Ropers angrep på Bernadotte, 1958

Bibliografi

• Archbishop Laud, 1573-1645, 1940.
• The Last Days of Hitler, 1947.
• Historical Essays, 1957.
• "The General Crisis of the Seventeenth Century" pages 31-64 from Past and Present, Volume 16, 1959. online
• "A. J. P. Taylor, Hitler and the War" sid. 86-96 från Encounter, Volume 17, juli 1961.
• Blitzkrieg to Defeat: Hitler's War Directives, 1939-1945, 1965, 1964.
• The Rise of Christian Europe, 1965.
• Hitler's Place In History, 1965.
• The Crisis of the Seventeenth Century: Religion, the Reformation, and Social Change, and Other Essays, 1967. full text online
• The Age of Expansion, Europe and the World, 1559-1600, ed. Hugh Trevor-Roper, 1968.
• The Philby Affair : Espionage, Treason, And Secret Services, 1968.
• The Romantic Movement And The Study Of History: the John Coffin memorial lecture delivered before the University of London on 17 February 1969, 1969.
• The Plunder Of The Arts In The Seventeenth Century, 1970.
• Queen Elizabeth's First Historian: William Camden and the Beginning of English "Civil History", 1971.
• A Hidden Life: The Enigma of Sir Edmund Backhouse, 1976.
• Princes and Artists: Patronage and Ideology at Four Habsburg Courts, 1517-1633, 1976.
• History and Imagination: A Valedictory Lecture Delivered before the University of Oxford on 20 May 1980, 1980.
• Renaissance Essays, 1985.
• Catholics, Anglicans and Puritans: Seventeenth Century Essays, 1987.
• From Counter-Reformation to Glorious Revolution, 1992.
• Letters from Oxford: Hugh Trevor-Roper to Bernard Berenson. ed. Richard Davenport-Hines. L.: Weidenfeld & Nicolson, 2006 (ISBN 0-297-85084-9).

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Hugh Trevor-Roper» frå Wikipedia på svensk, den 31. oktober 2010.