Huldreblom

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Huldreblom

Status i verda: LC Livskraftig
Status i Noreg: VU Sårbar

Systematikk
Rike: Planteriket
Klasse: Einfrøblada
Orden: Aspargesordenen
Familie: Orkidéfamilien
Slekt: Epipogium
Art: E. aphyllum
Vitskapleg namn
Epipogium aphyllum
Sw.
Økologi
Habitat: gammalskog
Utbreiing: Eurasia

Huldreblom (Epipogium aphyllum) er ei plante i huldreblomslekta Epipogium i orkidéfamilien (marihandfamilien) Orchidaceae.[1][2]

Utsjånad[endre | endre wikiteksten]

Huldreblom blir kring 20 centimeter høg. Planta har store, gulhvite blomar med rosa teikninger. Huldreblom har ikkje klorofyll, og tek opp næring ved å snylte på andre planter. Han blømer ikkje årvisst, og det er spunne myter kring denne blomen som kan dukke opp og forsvinne att.

Utbreiing[endre | endre wikiteksten]

Arten er nær knytt til fuktige område i gammalskog, og mange veksestader er øydelagde av moderne hogst. Huldreblom finst på spreidde stader kring i landet, gjerne på ulendte stader der hogst ikke er lønsamt.[3] Huldreblom er totalfreda i Noreg[4] og klassifisert på Norsk raudliste for artar (2021) som sårbar (VU).[5]

Arten finst òg i Sverige (status NT, svensk namn skogsfru),[6] i Danmark (CR, dansk namn knælæbe)[7] og i Finland (VU, finsk namn metsänemä).[8]

Huldreblom (engelsk namn ghost orchid) var rekna å vere utdøydd på Dei britiske øyane, men eit eksemplar vart funne i Herefordshire i 2009. I den britiske raudlista har arten no status som kritisk truga (CR),[9] likeeins lokalt for England.[10]

I Estland (estisk namn lehitu pisikäpp) veks huldreblom spreidde stader, for det meste i aust. Han er rekna som kritisk truga (CR).[11] I Latvia (latvisk namn bezlapu epipogija)[12] er arten svært sjeldan, for det meste aust i landet. På den latviske raudlista er han klassifisert som sterkt truga (kategori 1 – draud iznīkšana).[13] I Litauen (litauisk namn belapė antbarzdė) veks arten no berre på eit par lokalitetar heilt aust i landet og er blitt borte frå eit par andre stader. Han er rekna som kritisk truga (CR).[14][15]

I Benelux er huldreblom (nederlandsk namn spookorchis, fransk namn épipogon sans feuilles) er ikkje registrert i Nederland og har ingen nylege funn i Belgia.[16] I Luxembourg står han på raudlista som særs sjeldan (R).[17]

Referansar[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ «Artsdatabanken: Artsopplysningar huldreblom». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  2. ↑ «Artsdatabanken: Namnetre huldreblom». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  3. ↑ «Artskart: Huldreblom, registrerte funn etter 2010». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  4. ↑ «Forskrift om fredning av truede arter». Lovdata. 21. desember 2001. Henta 3. mars 2022. 
  5. ↑ «Raudlista: Huldreblom». Artsdatabanken. 24. november 2021. Henta 3. mars 2022. 
  6. ↑ «Artfakta naturvård: Epipogium aphyllum skogsfru». Artdatabanken. Henta 6. mars 2022. 
  7. ↑ «Naturbasen: Knælæbe Epipogium aphyllum». Naturbasen. Henta 6. mars 2022. 
  8. ↑ «LAJI: Epipogium aphyllum». LAJI.FI. Henta 6. mars 2022. 
  9. ↑ «GB Red List for vascular plants (revised Feb 2021)». Botanical Society of Britain & Ireland. Henta 9. mars 2022. 
  10. ↑ «A Vascular Plant Red List for England» (PDF). Botanical Society of Britain & Ireland. 2014. Henta 9. mars 2022. 
  11. ↑ «eElurikkus: Epipogium aphyllum» (på estisk og engelsk). Tartu Ülikool (Tartu universitet). Henta 4. februar 2023. 
  12. ↑ «Latvijas daba: bezlapu epipogija» (på latvisk). Enciklopēdija «Latvijas Daba». Henta 4. februar 2023. 
  13. ↑ Torleif Ingelög, Roger Andersson og Martin Tjernberg, red. (1993). Red Data Book of the Baltic Region (på engelsk). Swedish Threatened Species Unit. Uppsala in co-operation with Institute of Biology, Riga. s. 25-68. ISBN 91-88506-00-2. Henta 4. februar 2023. 
  14. ↑ Zigmantas Gudžinskas, Mindaugas Ryla (2006). Lietuvos gegužraibiniai (Orchidaceae) – Orchids (Orchidaceae) of Lithuania (på litauisk). Botanikos instituto leidykla. s. 74-75. ISBN 9986-662-28-1. Henta 4. februar 2023. 
  15. ↑ Valerijus Rašomavičius, red. (2021). Lietuvos raudonoji knyga / Red Data Book of Lithuania (PDF) (på litauisk og engelsk). Aplinkos ministerija (Miljødepartementet). s. 405. ISBN 978-9955-37-230-1. Henta 4. februar 2023. 
  16. ↑ «Spookorchis – Epipogium aphyllum». Waarnemingen.be. Henta 20. januar 2024. 
  17. ↑ «Red List of the vascular plants of Luxembourg». Musée national d’histoire naturelle Luxembourg. Henta 15. januar 2024. 

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]


Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Huldreblom&oldid=3525203»