Johan Strand Johansen

Johan Strand Johansen
Statsborgarskap	Noreg
Fødd	3. februar 1903 Jøssund kommune
Død	12. februar 1970 (67 år) Moskva
Yrke	politikar, redaktør, journalist
Språk	norsk
Politisk parti	Norges Kommunistiske Parti

Johan Strand Johansen (3. februar 1903–12. februar 1970) var ein norsk journalist og politikar frå Åfjord. Han var arbeidsminister i samlingsregjeringa 1945, leia av Einar Gerhardsen. Johansen var i åtte år partisekretær i Norges Kommunistiske Parti og stortingsrepresentant åra 1945-49 og 1954-55. Han er kjend for rolla si i det såkalla Furubotn-oppgjeret.

Liv og gjerning

Johansen var son til ein fabrikkarbeidar frå Åfjord. I 1924 fekk han stilling som journalist i avisa Ny Tid i Trondheim. Same året vart han vald til sekretær i Norges Kommunistiske Ungdomsforbund, ein posisjon han hadde til 1928. Frå 1927 til 1930 studerte han ved den såkalla Lenin-skulen til Komintern i Moskva. I 1930-31 var han redaktør i Hardanger Arbeiderblad i Odda. Då han i 1931 vart vald inn i sentralstyret til Norges Kommunistiske Parti, fekk han jobb som medarbeidar i avisa Arbeideren i Oslo.

Gjennom 1920- og 1930-åra vart Johansen fleire gongar fengsla for sine politiske aktivitetar. I 1924 vart han dømd til seks vekers fengsel for rolla han spelte i Fjellseter-affæren. Sju år seinare var han sentralstyret sin representant i streikemarkeringa som sommaren 1931 utvikla seg til Menstadslaget, for dette vart han dømd til ti månaders fengselsstraff.

I 1941 vart Johansen og den russisk-jødiske kona hans, Helene Sterlina, arrestert av Gestapo og deportert til Tyskland. Kona døydde i Auschwitz i 1942, medan Johansen i store delar av verdskrigen sat internert i fangeleiren Sachsenhausen.

Etter han vart sett fri våren 1945, vart Johansen vald til partisekretær i kommunistpartiet, ein post han han hadde til 1953. Han var ein av to NKP-representantar i samlingsregjeringa i 1945. Same året var han sentral i dei mislukka samlingsforhandlingane med Det norske Arbeiderparti. Hausten 1945 vart han vald til stortingsrepresentant frå Oslo, på tinget var han 1945-49 medlem i Utanriks- og konstitusjonskomiteen.

Partitsekretær Johansen var i 1949 den fremste pådrivaren då leiinga i Norges Kommunistiske Parti gjekk til angrep mot partifellen Peder Furubotn og ein del andre NKP-medlemer, det såkalla «andre sentrum». Striden enda med at Furubotn vart utvist or partiet.

I 1953 vart Johansen vald til nestformann i partiet. Ved stortingsvalet 1953 vart han vald til stortingsrepresentant for andre gong, han fekk plass i Kyrkje- og undervisningskomiteen. Han trekte seg i 1955 frå nestformannsvervet, etter han hadde vorte send til Moskva på det som vart kalla eit «kuropphald». Han var då mentalt ustabil. Seinare fekk han seg eit husvære i Moskva, og budde der frå 1957 til han døydde i 1970.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Johan Strand Johansen» frå Wikipedia på bokmål, den 5. juli 2016.

• Stortingsbiografi