Johannesnøklar
| Johannesnøklar | |||
| Systematikk | |||
| Rike: | Planteriket | ||
| Klasse: | Einfrøblada | ||
| Orden: | Aspargesordenen | ||
| Familie: | Orkidéfamilien | ||
| Slekt: | Orchis | ||
| Art: | O. militaris | ||
| Vitskapleg namn | |||
| Orchis militaris | |||
| Økologi | |||
| Habitat: | open grasmark | ||
| Utbreiing: | Eurasia | ||
Johannesnøklar (Orchis militaris) er ei plante i vårmarihandslekta Orchis i orkidéfamilien (marihandfamilien) Orchidaceae.[1][2] Ho veks ikkje i Noreg.
Utbreiing[endre | endre wikiteksten]
I Sverige finst johannesnøklar først og fremst på Öland og Gotland, der han er ganske vanleg, og arten har òg nokre funnstader på fastlandet. Arten (svensk namn johannesnycklar) er rekna som livskraftig (LC).[3]
I Danmark er arten (dansk namn ridder-gøgeurt) berre kjend frå ein einskild funnstad i utkanten av København. Han er ikkje raudlistevurdert, men skildra som «sjælden».[4]
I Finland har arten (finsk namn soikkokämmekkä) nokre få spreidde funnsteder i det sørlige delen av landet, og arten er rekna som sterkt truga (EN).[5]
Johannesnøklar (engelsk namn military orchid) veks heilt søraust i Storbritannia. I den britiske raudlista har arten status som sårbar (VU),[6] det same som lokalt i England.[7]
I Estland (estisk namn hall käpp) veks johannesnøklar mest på øyane og vest på fastlandet, noko meir spreidd i sør. Han er rekna som livskraftig (LC).[8] I Latvia (latvisk namn bruņcepuru dzegužpuķe)[9] er arten i tilbakegang og er klassifisert som sjeldan (kategori 3 – samazinās).[10] I Litauen (litauisk namn šalmuotoji gegužraibė) er arten og i sterk tilbakegang og finst no mest i den nordlege delen av landet. Han er rekna som sterkt truga (EN).[11][12]
Hybridar[endre | endre wikiteksten]
I England har johannesnøklar danna hybridar med Orchis simia (Orchis militaris × simia eller Orchis ×beyrichii).[13] Hybriden har vore påvist i Oxfordshire, men foreldreartane finst ikkje lenger i same område. Det har òg vore rapportert om hybridar med purpurnøklar (Orchis militaris × purpurea eller Orchis ×hybrida).[14][15]
Referansar[endre | endre wikiteksten]
- ↑ «Artsdatabanken: Artsopplysningar johannesnøklar». Artsdatabanken. Henta 28. februar 2022.
- ↑ «Artsdatabanken: Namnetre johannesnøklar». Artsdatabanken. Henta 28. februar 2022.
- ↑ «Artfakta: Orchis militaris johannesnycklar». Artdatabanken. Henta 28. februar 2022.
- ↑ «Naturbasen: Ridder-Gøgeurt Orchis militaris». Naturbasen. Henta 28. februar 2022.
- ↑ «LAJI: Orchis militaris». LAJI.FI. Henta 28. februar 2022.
- ↑ «GB Red List for vascular plants (revised Feb 2021)». Botanical Society of Britain & Ireland. 2021. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «A Vascular Plant Red List for England» (PDF). Botanical Society of Britain & Ireland. 2014. Henta 9. mars 2022.
- ↑ «eElurikkus: Orchis militaris» (på estisk og engelsk). Tartu Ülikool (Tartu universitet). Henta 5. februar 2023.
- ↑ «Latvijas daba: bruņcepuru dzegužpuķe» (på latvisk). Enciklopēdija «Latvijas Daba». Henta 5. februar 2023.
- ↑ Torleif Ingelög, Roger Andersson og Martin Tjernberg, red. (1993). Red Data Book of the Baltic Region (på engelsk). Swedish Threatened Species Unit. Uppsala in co-operation with Institute of Biology, Riga. s. 25-68. ISBN 91-88506-00-2. Henta 5. februar 2023.
- ↑ Zigmantas Gudžinskas, Mindaugas Ryla (2006). Lietuvos gegužraibiniai (Orchidaceae) – Orchids (Orchidaceae) of Lithuania (på litauisk). Botanikos instituto leidykla. s. 58-59. ISBN 9986-662-28-1. Henta 5. februar 2023.
- ↑ Valerijus Rašomavičius, red. (2021). Lietuvos raudonoji knyga / Red Data Book of Lithuania (PDF) (på litauisk og engelsk). Aplinkos ministerija (Miljødepartementet). s. 417. ISBN 978-9955-37-230-1. Henta 5. februar 2023.
- ↑ «PoWO: Orchis × beyrichii». Plants of the World Online. Henta 28. januar 2023.
- ↑ «PoWO: Orchis × hybrida». Plants of the World Online. Henta 28. januar 2023.
- ↑ Anne and Simon Harrap (2009). Orchids of Britain and Ireland (2. utg.). London: A & C Black. ISBN 978-1-408-10571-9.
Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]
- (no) johannesnøklar hos Artsdatabanken
- (en) johannesnøklar i Encyclopedia of Life
- (en) johannesnøklar i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) johannesnøklar hos Dyntaxa
- (en) johannesnøklar hos NCBI
- (en) johannesnøklar hos The International Plant Names Index
- (en) johannesnøklar hos Tropicos
- (en) Kategori:Orchis militaris – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Orchis militaris – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Orchis militaris – detaljert informasjon på Wikispecies
