Karaffel

Karaffel er ein flaskeliknande behaldar til skjenking av vin, brennevin, vatn eller saft. Ordet kjem frå persisk qarâbah.^[1] Karaflar er gjerne laga av glas, men nemninga blir også brukt om tilsvarande kar av keramikk og plast. Karaflar er ofte dekorerte. I Noreg har ein laga karaflar av glas på glasverka på Nøstetangen, Hurdal, Gjøvik, Hadeland og Magnor.

Vinkaraffel

Vinkaraflar er skjenkekar for vin og brennevin. Vinkaraflar har gjerne rundt tverrsnitt med buka, sylinderforma eller konisk korpus, men forma kan variera, og tverrsnittet kan også vera firkanta eller sekskanta. Vinkaraflar har smal hals og oftast ein tilpassa propp. Vinkaraflar kan romma frå ca. 0,25 til 2,5 liter. Synonyme nemningar er: likørkaraffel, whiskykaraffel og ziratflaske.

Vasskaraffel

Vasskaraflar blir brukte til servering av vatn eller saft. Dei skil seg gjerne frå vinkaraflar ved at dei har ein vidare hals, og dei er gjerne litt større. Vasskaraflar har ikkje propp, men ofte høyrer det med eit drikkeglas som kan brukast som lokk. Vasskaraflar rommar gjerne omlag ein liter.

Skjemteflaske

Skjemteflaske er ein type karaflar til vin og brennevin som har ei uvanleg eller original form. Dei vanlegaste formene er hund (ofte kalla «fyllehund») eller gris (kalla «fyllesvin»). Andre kan vera forma som ein støvel, nisse, revolver eller penis og variasjonane er mange.

Galleri

Karaffel i koboltfarga glas med kvite spiralar, truleg laga på Gjøvik Glassverk kring 1810. Høgd 29 cm. Norsk Folkemuseum. NF.1900-0029AB.
Foto: Anne-Lise Reinsfelt
Vasskaraffel frå fyrste halvdel av 1900-talet, no i samlingane på Norsk Folkemuseum. Høgd 22,5 cm. NF.1911-1053.
Foto: Anne-Lise Reinsfelt
Skjemteflaske eller «fyllehund» frå samlingane på Norsk Folkemuseum. Truleg laga på 1800-talet, lengd 22,5 cm. NF. 1911-1053.
Foto: Anne-Lise Reinsfelt

Kjelder

↑ Falk (1903) s.353

Denne artikkelen bygger på «Karaffel» frå Wikipedia på bokmål, den 10. januar 2025.

Litteratur

Falk, Hjalmar og Torp, Alf (1903): Etymologisk ordbog over det norske og danske sprog. Første bind. Kristiania
Polak, Ada (1958): Glassboken. Oslo
Nomenklatur for drikkestell Østby, Jon Birger (1983): Nomenklatur for drikkestell, med tegninger av Torill Sand. Oslo^{[daud lenkje]}

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Karaffel

[1] Falk (1903) s.353

[1]