Kiritimati

For «Christmas Island» i Indiahavet, sjå Christmasøya.

Kiritimati
øy
Land	Kiribati
Areal	388,39 km²
Folketal	52 (1947)
Kiritimati 1.85°N 157.4°W / 1.85; -157.4
Wikimedia Commons: Kiritimati

Kiritimati (IPA: [kəˈrɪsməs], òg kalla Christmas Island, «Juleøya») er ei øy i Polynesia som tilhøyrer staten Kiribati i Stillehavet. Øygruppa hennar er Linjeøyane. Kiritimati ligg rundt 3 250 km nordvest for hovudøya i Kiribait, Tarawa, og 2 150 km sør for Hawaii. Namnet Kiritimati er Christmas uttalt på det lokale språket kiribatisk.

Kiritimati er den største korallatollen i verda, og den største øya på Kiribati, med eit landareal på 322 km². Øya er 44 km lang og 39 km brei. Det høgaste punktet er Joe's Hill på 12 meter over havet.

Det bur rundt 5 100 innbyggjarar på Kiritimati, fordelt på fire byar: Hovudbyen London, Banana, Poland og Tabwakea. Ved Banana ligg lufthamna til Kiritimati, Cassidy International Airport (IATA-flyplasskode: CXI).

Historie

Øya blei oppdaga av kaptein James Cook på julaftan 24. desember 1777, og fekk dermed det opphavlege engelske namnet Christmas Island.

USA gjorde krav på øya i 1856. Ho blei likevel annektert av Storbritannia i 1889, og blei ein del av kolonien Gilbert- og Elliceøyane i 1919. I 1979 blei Kiritimati innlemma i den nyoppretta staten Kiribati.

Militærflyet Handley Page Hastings flyg over London i 1956 under prøvesprengingsperioden.

Den 15. mai 1957 utførte Storbritannia si første prøvesprenging av ei hydrogenbombe lengst søraust på øya, etter at alle innbyggjarane var blitt evakuerte. Både Storbritannia og USA gjennomførte seinare fleire prøvesprenginger på eller nær øya.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Kiritimati» frå Wikipedia på bokmål, den 31. januar 2016.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Kiritimati

• Om Kiritimati ved janeresture.com
• Om geografien til Kiritimati ved oceandots.com