Koru
Koru (maori for 'krølla, samanrulla'[1]) er eit spiralmotiv som byggjer på forma til nye skot på trebregna Cyathea dealbata (ponga eller silver fern).
Tradisjonell bruk av motivet
[endre | endre wikiteksten]Forma står for nytt liv, gjenføding, vekst, styrke og fred.[3] Ho er rekna for å ha form som eit levande vesen med hovud, auge, kropp og hale. Koru er eit utbreidd symbol i maorikunst som utskjeringar i bein og stein, tatoveringar og dekorasjon av dekorerte samlingshus, wharenui. I samlingshusa dannar koruen grunnforma for mønsteret ein måler takbjelkane og gesimsane inni huset.[4] Innan tradisjonell tatovering (ta moko) står symbolet for avstamming og forfedrar, og motiv med fleire koruar som veks ut frå ein hovudkoru står for beraren sitt opphav.[5]
-
Teikning av maorileiaren Hongi Hika med koru-tatoveringar (moko).
-
Gallionsfigur til kano med koru-dekorasjonar.
-
Takfigur (tekoteko) med spiralmønster.
-
Utskore hovud i Whakatane med korumotiv.
-
Wharenui-dekorasjonar i Te Papa i Wellington.
Nyare bruk av koru
[endre | endre wikiteksten]Den newzealandske kunstnaren Gordon Walters brukte korumotivet mykje i kunsten sin på 1960-talet. Hans minimalistiske tolking av koruen var nyskapande, men også kontroversiell i samtida, særleg ettersom han ikkje sjølv var maori.[4] Motivet blir i dag brukt i ei rekkje former for kunst, brukskunst og smykke, til dømes utskoren pounamu (greenstone).
Eit flaggforslag til New Zealand utforma av Friedensreich Hundertwasser i 1983 hadde ein grøn koru på kvit bakgrunn som symbol. Stiliserte korumotiv er brukt er brukt i logoar for Radio New Zealand, Air New Zealand og det newzealandske miljøverndepartementet, og elles som eit symbol på newzealandsk natur og planteliv.
-
Pounamu-koru.
-
Koru i glas.
-
Koru-skulptur.
-
Koru-flagget utforma av Friedensreich Hundertwasser.
-
Koru i logoen til Air New Zealand.
-
Logoen til Department of Conservation, miljøverndepartementet på New Zealand.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ John C. Moorfield (2010). «Māori dictionary». Te Aka Māori-English, English-Māori Dictionary and Index. Te Whanake. Henta 25. januar 2015.
- ↑ «Reading Kowhaiwhai», maori.org.nz
- ↑ Te Ahukaramū Charles Royal (March 4, 2009). «Māori creation traditions». Te Ara - the Encyclopedia of New Zealand. New Zealand Ministry for Culture and Heritage / Te Manatū Taonga. Henta 25. januar 2015.
- ↑ 4,0 4,1 «The Koru meaning – New life and harmony», mountainjade.co.nz, vitja 25. januar 2015.
- ↑ «Traditional Maori symbols and meanings», mountainjade.co.nz. Vitja 25. januar 2015.
- «Maori Tattoo: The Definitive Guide to Ta Moko» Arkivert 2016-04-02 ved Wayback Machine., zealandtattoo.co.nz, vitja 25. januar 2015.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- «The Koru meaning – New life and harmony» Arkivert 2015-01-22 ved Wayback Machine., mountainjade.co.nz