Krokusslekta

Krokusslekta

Systematikk
Rike:	Planteriket Plantae
Overrekkje:	Landplantar Embryophyta
Rekkje:	Karplantar Tracheophyta
Underrekkje:	Frøplantar Spermatophytes
Orden:	Aspargesordenen Asparagales
Familie:	Sverdliljefamilien Iridaceae
Underfamilie:	Crocoideae
Slekt:	Krokusslekta Crocus L., 1753

Krokusslekta (Crocus) er ei planteslekt i sverdliljefamilien. Krokus er ein staude som ofte vert rekna som ein løkplante, sjølv om overvintringsorganet eigentleg er ein knoll. Slekta er utbreidd med fleire enn 30 artar i Europa, Midtausten og Nord-Afrika. Dei er for det meste fjellplantar. Dei fleste krokus vert 10–20 cm, og dei finst i mange fargar frå kvite og gule til lilla og blå. Blomstringstidspunktet kjem an på sorten, men fell for det meste frå sist i februar til inn i april. For dei haustblomstrande fell blomstringa frå september til inn i november.

Bruk[endre | endre wikiteksten]

Krokus er vanlege hageplantar, særleg vårkrokus (Crocus vernalis), ein av dei første blomsterplantane som dukkar opp ute om våren, og haustkrokus (Crocus speciosus). Krokus kan gro i alle veldrenerte jordtypar, og er brukelege nesten overalt i blomsterbed, grasplenar eller i potter innandørs. Leggedjupna er 5–10 cm. Både ville artar og dyrka sortar formeirar seg villig ved frø og yngleknollar, men dei skal helst ligge urøyvde i jorda i 3-4 år. For produksjon av krydderet safran dyrkar ein safrankrokus (Crocus sativus).

Artar[endre | endre wikiteksten]

Det finst ei rekkje artar i krokusslekta. Registrerte i norsk natur er:^[1]^[2]

Vårkrokus (C. vernus, syn. C. scepusiensis, C. napolitanus, C. neapolitanus, C. heuffelianus), framandart, potensielt høg risiko (PH) i Framandartslista 2018^[3]
Snøkrokus (C. tommasianianus), framandart, låg risiko (LO)^[3]
Gulkrokus (C. ×luteus, syn. C. ×flavus, C. augustifolius × C. flavus), låg risiko (LO)^[3]
Begerkrokus (C. chrysanthus), framandart, ingen kjend risiko (NK)^[3]
Haustkrokus (C. speciosus), framandart, einskildfunn, låg risiko (LO)^[3]