Krosskyrkja i Oslo

Krosskyrkja i Oslo
Ruinen av Krosskyrkja Foto: Helge Høifødt
Krosskyrkja 59.907°N 10.7695°E / 59.907; 10.7695

Krosskyrkja var ei lita kyrkje for den nordlege delen av Oslo i mellomalderen. Ruinane av kyrkja er i Ruinparken i Gamlebyen.

Det finst ikkje sikker kunnskap om når kyrkja vart bygd. At kyrkja ikkje er nemnd i kjeldene om kampane i Oslo i 1240 mellom kong Håkon Håkonsson og Skule Bårdsson, tyder på at ho er yngre. I 1989 vart det funne ein runepinne, datert til første halvdelen av 1200-talet, der ein finn namnet Krosskyrkja, og det tyder på at kyrkja kan vere eldre enn 1240. Då kyrkja vart bygd, låg ho heilt nord i den tette byen, for bymessig busetnad nord for kyrkja kom i andre halvdelen av 1200-talet og på 1300-talet.

Krosskyrkja hadde inngang frå vest, frå kyrkjegarden. I tillegg fanst ein inngang direkte til koret frå sørsida. Ruinen inneheld dei nedste delane av sørportalen i koret, og ein kan sjå restar av det opphavelege altarfundamentet. Rundt kyrkja finst restar av kyrkjegardsmuren.

Området med ruinen var ein del av St. Halvards plass inntil 1918, då bystyret vedtok å anleggje Minneparken (opna i 1932, òg kalla Ruinparken). Arkitekt og arkeolog Gerhard Fischer leia utgravingar på 1920-talet, der Krosskyrkja vart avdekt i 1922.

Kjelder

• Schia, Erik (1995). Oslo innerst i Viken: liv og virke i middelalderbyen (2. utg.). Oslo: Aschehoug. s. 90ff. ISBN 8203221149. 
• Kirkebøe, M.C. (2007). Knut Arve Tvedt og Øyvind Reisegg, red. Oslos kirker i gammel og ny tid (2. utg.). Oslo: Kunnskapsforlaget. s. 11–13. ISBN 978-82-573-1946-5. 

• Denne artikkelen bygger på «Korskirken (Oslo)» frå Wikipedia på bokmål, den 29. september 2020.

Bakgrunnsstoff

• Jan Brendalsmo: Kildegjennomgang: Middelalderske kirkesteder i Oslo (Riksantikvaren, 2015), s. 11
• Krosskyrkja i Oslo i kulturminnesok.no, nettstaden til Riksantikvaren
• Oslo byleksikon