Lærdalsferda

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
(Omdirigert frå Lærdalsferden)
Ein kopi av vengebåten som blei brukt ved Lærdalsferda i 1814.

Lærdalsferda var reisa dei fem delegatane frå Bergen tok frå Lærdal og vidare til Riksforsamlinga på Eidsvoll i 1814.

Dei fem delegatane drog 25. mars 1814 frå fløttmannsbryggen i Dreggen i Bergen i vengebåten kjend som «Eidsvollsbåten». Båtturen på 120 nautiske mil var første etappe av reisa frå Bergen til Eidsvoll, og tok 4 dagar.

Delegatane[endre | endre wikiteksten]

Med i båten var fire folkevalde delegatar frå Søndre Bergenhus amt og ein delegat som representerte Artillerie-Corpset.[1]

Båten[endre | endre wikiteksten]

Vengebåten som frakta Eidsvollsmennene til Lærdal i 1814 vart bygd på Svanøy ca 1780 og kom til Damsgaard Hovedgaard ca 1800. Båten vart brukt til å frakte embetsmenn som futar og biskopar. Båten vart gitt i gåve til Bergen museum ca 1900. I mai 1940 brann båten i ein eksplosjon ved Marineholmen. Ein replika vart laga etter teikningar og mål i 1992/3 og denne fekk namnet «Enigheten» då han vart sjøsett. Bergen kystlag står for vedlikehald.[2]

Dagbok frå turen[endre | endre wikiteksten]

Delegat Fredrik Meltzer skreiv dagbok i 1814, og her er det han skreiv dei fire dagane det tok å kome seg med båt frå Bergen til Lærdal:

25. mars[endre | endre wikiteksten]

Opp klokken 5. kl 9 kom de som skulle reise, og med dem et snes andre personer for å ta avskjed med oss. Drakk vin etc. til kl 1145 Satte ut fra fløttmannsbryggen i Dreggen i Hoffagent Jansons store vengebåt med 2 tjenere, 10 rorskarler og en styresmann. Vi var 5 reisende: Motzfeldt, Christie, Rein, Rolfsen – representanter for Bergen by til riksforsamlingen Eidsvoll. Dertil kommer jeg som skal til bank og pengekomiteen. Vi har også to bagasjebåter med tøyet – en med 4 og en med 5 mann.
Kom til Alverstrømmen, 2 mil fra byen kl 3. Drakk te. Spaserte så til Remme til fru Kahrs, spiste aftens og gikk til sengs kl 10.30.[3]

26. mars[endre | endre wikiteksten]

Opp kl 3.30, spiste frokost og reiste på samme måte som vi kom kl 5.30. Passerte Kiilstrømmen kl 9.45 og kom til Skjærjehavn kl 12.50. Dårlig sted. Drakk der av egen kaffe og spiste av egen niste.
Kom til Sygnefest kl 5.00. Også her var det dårlig losji. Vi spiste av eget medbrakt, laget punch og hadde det muntert. Om natten sov vi alle på gulvet på en flatseng av halm, med stolseter som hodeputer og med reisekavaiene våre til overdyner. Gikk fornøyd til sengs kl 10 og sov ganske godt.[3]

27. mars[endre | endre wikiteksten]

Opp kl 4 – frokost kl 6. om aftenen 7.30 kom vi til Kvamsøy. Husene og bryggen på stedet er i dårlig stand. Her levde vi dog rett fornøyelig. På båten hadde vi spist middag på et løst bord som lå over knærne våre, drakk Madeira og lo hjertelig mange ganger av Motzfeldt, Christie og Reins borgere, kjeldermenn, anekdoter og satirer, bonmots, ordspill, calembourgs osv. hvorav den ene avløste den andre. På Kvamsøy slo senere Gerhard Schnelles sønn Claus seg ned som landhandler og gjestgiver.[3]

28. mars[endre | endre wikiteksten]

Opp kl 4.30. Kom til Frønningen kl 11.45 fikk kaffe og leste Christiania bladene og ”Tiden”. Lærdalsøren kl 5. Fattigdom og skitten, de mange små, halvnakne børn og en mengde løs- griser og hunder som fantes alle steder, overrasket oss meget, så vi bare ønsket å komme derfra hurtigst mulig.[3]

29. mars[endre | endre wikiteksten]

Opp kl 6 og reiste kl 8.15 til hest. God vei, godt vær og god hest. Vi var inne på Lærdals prestegård hos prestekonen, madam Boyesen. Fikk godt sogneøl hos den smukke kone. Kom til Borge og ble der om natten. På Kvamsøy delte jeg seng med Christie![3]

Grunnlovsjubileet 1814-2014[endre | endre wikiteksten]

I høve Grunnlovsjubileet la ei gruppe frå Bergen Kystlag ut på same ruta som delegatane med følgje i 1814.[4]

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ Store norske leksikon, Riksforsamlingen på Eidsvoll 1814 – representanter
  2. ↑ Bergen kystlag, Vengebåten Enigheten.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Nygaard, Knut (1949) Fredrik Meltzer's Dagbøker (Digitalisert av Nasjonalbiblioteket på bokhylla.no)
  4. ↑ «Lærdalsferden» – En historisk reise for Norges selvstendighet

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Lærdalsferda&oldid=3435741»