Lappsporvfamilien

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
(Omdirigert frå Lappsporvar)
Lappsporvfamilien
Lappsporv, Calcarius lapponicus
Lappsporv, Calcarius lapponicus
Systematikk
Underrekkje: Virveldyr Vertebrata
Megaklasse: Beinfiskar Osteichthyes
Overklasse: Tetrapodar Tetrapoda
Klasse: Fuglar Aves
Underklasse: Neognathae
Overorden: Neoaves
Orden: Sporvefuglar Passeriformes
Familie: Lappsporvfamilien Calcariidae
Ridgeway, 1901

Lappsporvar, Calcariidae, er ein liten biologisk familie av sporvefuglar. Familien inkluderer lappsporv og snøsporv, og samlar totalt seks arter i tre biologiske slekter på verdsbasis. Leveområdet er hovudsakleg i Nord-Amerika og Eurasia. Dei er trekkfuglar, og kan leve i ei rekkje ulike habitat, inkludert grassletter, præriar, tundra, fjell og strender.

Skildring[endre | endre wikiteksten]

Medlemer av lappsporvfamilien Calcariidae har eit spenn i kroppsmassen frå rundt 20 gram som for præriesporv til rundt 42 gram for kvitsporv. Fjørdrakta for desse artane er generelt i brunt, grått og kvitt, med mørkebrune eller svarte irisar. Beina av snøsporv og kvitsporv er mørk gråe eller svarte, medan beina på andre artene i familien spenner frå uklår rosa til brun.

Medlemer av Calcariidae likar generelt opne område, inkludert præriar, vidder, jordbruksland og strender.[1] Delar av distribusjonen til snøsporven omfattar fjellområde.[2]

Maten til artane i denne familien er insekt, frø og gras. Desse sporvane er dagaktive, og beiter ved å gå og å plukke opp mat frå bakken.

Ein snøsporv i Alaska. Denne arta hekkar hovudsakleg på den arktiske tundraen og overvintrar i nordlege tempererte område
Foto: Donna Dewhurst

Utbreiinga av familien femner om vide område. Av dei seks artane i familien, finst snøsporv og lappsporv både i både Nord-Amerika og i Eurasia, dei fire andre artene finst berre i Nord-Amerika.[3] Snøsporven hekkar i nordlege breiddegradar i eit omfattande hekkeområde i det nordlege Alaska og Canada, den vestlege og sørlege kysten av Grønland, og det nordlege Skandinavia og Russland. Snøsporvane overvintrar i heile det sørlege Canada og nordlege USA i Nord-Amerika, og i Eurasia overvintrar dei i nordlege Storbritannia og eit stort band som strekkjer seg frå Tyskland austover gjennom Polen og Ukraina til Mongolia og Kina.[4] I tillegg har snøsporvar vore registrerte som ein streiffuglar i Algerie og Marokko i Nord-Afrika, på Balkan, i Hellas og Tyrkia og på Malta.[4] Utbreiinga for lappsporv liknar den for snøsporv; han hekkar i Nord-Canada, Skandinavia, og Sibir, og i kyststrok i Alaska og Grønland og overvintrar i den nordlege USA og Canada, og i eit band mellom ca. 45 ° og 55 ° breiddegrad over Russland, Kasakhstan, Kina og Mongolia til Japanhavet.

Områda for dei andre artene i familien er mindre enn for snøsporv og lappsporv. Kvitsporv hekkar utelukkande på fleire øyar i Beringhavet, og overvintrar primært på vestkysten av Alaska. I tillegg har kvitsporvar tidvis vore rapporterte i Aleutane, og har vore ein streiffugl i British Columbia i Canada og dessutan statane Washington og Oregon i USA.[5] Tundrasporv hekkar i Alaska og det nordlege Canada, og overvintrar i det sentrale sørlege USA.[6] Præriesporven hekkar utelukkande i regionar med prærie i USA og Canada, medan vinterområdet strekkjer seg frå det sørlege USA til det sentrale Mexico. Hekkeområda til skjoldsporv er som for præriesporv, men vinterområdet strekker seg ikkje så langt sør, ikkje lengre sør enn til nord i Mexico.[7]

Taksonomi og artsliste[endre | endre wikiteksten]

Fuglane i dagens lappsporvfamilie vart tidlegare inkluderte i busksporvfamilien, Emberizidae.[3] Ein fylogenetisk studie av Alström et al i 2008 stadfeste at medlemer av denne familien dannar ein klade ganske fråskilt frå Emberizidae, med slektskapar i staden med parulaer (Parulidae), kardinalar (Cardinalidae) eller tanagarar (Thraupidae), men dei eksakte relasjonane deira er uklåre.[8] Dei kom med framlegg om å plassere dei i stamma Calcariini,[8] men Den internasjonale ornitologiske kongressen plasserte dei i sin ein eigen familie i 2010.[3] Timing med cytokrom b DNA tyder på at Calcariidae vart splitta frå ein felles stamfar for rundt 4,2 til 6,2 millionar år sidan, rundt byrjinga av pliocen, moglegvis ikkje lenge etter spreiinga av grassletter i Nord-Amerika ettersom klimaet i slutten av miocen vart turrare og kjøligare.[9]

Kvitsporven er ofte sett på som ei underart av snøsporv, og hybridisering har vore rapportert.[10] Men ein studie av Maley og Winker i 2007 har funne monalege skilnader i juvenile fjørdrakter mellom dei to gruppene, som stør splitting på artsnivå.[11] Andre medlemer av Calcariidae som er kjende for å hybridisere med kvarandre er skjoldsporv og præriesporv.[12]

Lappsporvfamilien[13] i rekkjefylgje etter Clementslista versjon 6.8 frå august 2013[14] med norske namn etter Norske navn på verdens fugler.[15]

Slekt Calcarius

Slekt Rhynchophanes

Slekt Plectrophenax

  • Snøsporv, Plectrophenax nivalis, Snow Bunting
  • Kvitsporv, Plectrophenax hyperboreus, McKay's Bunting

Kjelder[endre | endre wikiteksten]

Referansar[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ Kaufman, Kenn (2011). Kaufman Field Guide to Advanced Birding: Understanding what You See and Hear. Houghton Mifflin Harcourt. s. 433. ISBN 0547248326. 
  2. ↑ Mobley, Jason A. (2008). Birds of the World. Marshall Cavendish. s. 580–81. ISBN 0761477756. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Gill F and Donsker D, red. (30 June 2013). Tanagers, Cardinals and allies. IOC World Bird List: Version 3.4 (International Ornithologists’ Union). Arkivert frå originalen 15. april 2013. Henta 16. desember 2013. 
  4. ↑ 4,0 4,1 BirdLife International (2013). «Plectrophenax nivalis (Snow Bunting)». IUCN Red List of Threatened Species: 2013.1. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources. Henta 16. desember 2013. 
  5. ↑ «Plectrophenax hyperboreus». IUCN Red List of Threatened Species. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources. Henta 16. desember 2013. 
  6. ↑ Briskie, James V. «Smith's Longspur». The Birds of North America Online. Cornell Lab of Ornithology. Henta 16. desember 2013. 
  7. ↑ With, Kimberley A. «McCown's Longspur». The Birds of North America Online. Cornell Lab of Ornithology. Henta 16. desember 2013. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Alström P, Olsson U, Lei F, Wang HT, Gao W, Sundberg P (2008). «Phylogeny and classification of the Old World Emberizini (Aves, Passeriformes)». Molecular Phylogenetics and Evolution 47 (3): 960–73. PMID 18411062. doi:10.1016/j.ympev.2007.12.007. 
  9. ↑ Klicka, J., Zink, R.M. and Winke, K. (2003). «Longspurs and snow buntings: phylogeny and biogeography of a high-latitude clade (Calcarius)». Molecular Phylogenetics and Evolution 26 (2): 165–75. PMID 12565028. doi:10.1016/S1055-7903(02)00360-3. 
  10. ↑ Sealy, Spencer G. (1969). «Apparent Hybridization between Snow Bunting and McKay's Bunting on St. Lawrence Island, Alaska». The Auk 86 (2): 350–351. doi:10.2307/4083511. 
  11. ↑ Maley, James M. and Winker, Kevin (2007). «Use of Juvenal Plumage in Diagnosing Species Limits: An Example Using Buntings in the Genus Plectrophenax». The Auk 124 (3): 907–915. JSTOR 25150346. doi:10.1642/0004-8038(2007)124[907:UOJPID]2.0.CO;2. 
  12. ↑ MacDonald Christie A., Martin T., Ludkin R., Hussell D. J.T., Lamble D., Love O. P. (2012). «First Report of a Snow Bunting × Lapland Longspur Hybrid» (PDF). Arctic 64 (3): 344–348. 
  13. ↑ Norsk Ornitologisk Forening, Vedlegg til norske fuglenavn, tabell 3. 7. august 2014
  14. ↑ Clements, J.F.; T.S. Schulenberg; M.J. Iliff; B.L. Sullivan; C.L. Wood; D. Roberson (august 2013), The eBird/Clements checklist of birds of the world: Version 6.8 (CSV), Cornell Lab of Ornithology, henta 3. november 2013 
  15. ↑ Syvertsen, P. O., Ree, V., Hansen, O. B., Syvertsen, Ø., Bergan, M., Kvam, H., Viker, M. & Axelsen, T. 2008. Virksomheten til Norsk navnekomité for fugl (NNKF) 1990-2008. Norske navn på verdens fugler. Norsk Ornitologisk Forening sin nettstad (publisert 22.5.2008)

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]

Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Lappsporvfamilien&oldid=3419564»