Leikanger prestegjeld
.jpg)
Leikanger prestegjeld var eit stort prestegjeld i Sogn som omfatta Leikanger hovudsokn (i noverande Leikanger kommune) og annekssoknene Feios, Fresvik og Vangsnes (i noverande Vik kommune), Tjugum (i noverande Balestrand kommune) og Fjærland (i noverande Sogndal kommune). Prestegjeldet høyrde til Indre Sogn prosti. Leikanger har hatt 29 prestar etter reformasjonen. To av dei vart nesten biskopar, og ein vart statsråd. Den lengstsitjande er Jens Engelsøn (42 år) og den med kortast tid i kallet er Hans Arctander (1 år).
Prestar i Leikanger før 1536[endre | endre wikiteksten]
Jon Røg var den siste katolske og fyrste lutherske presten i Leikanger. Ein kjenner ikkje andre prestar i katolsk tid, forutan ein Hr. Otto.
Prestar i Leikanger 1537-1848[endre | endre wikiteksten]
Tidlegare stod det fire kyrkjer i noverande Leikanger sokn, og alle hadde sin eigen prest. Ved reformasjonen tok Leikangerpresten over dei tre kyrkjene på Hamre, Henja og Njøs, som så vart nedlagde i tida mellom 1544 og 1686. Det var på 1500- og 1600-talet prestegjeldet voks og etter kvart femnde om storparten av Midtre Sogn.
| År | Namn |
|---|---|
| 1522-1552 | Jon Røg (d. 1569) |
| 1550-1565 | Erik Loss (d. 1589) |
| 1565-1607 | Jens Engelsøn |
| 1607-1617 | Hans Kruse (d. 1625) |
| 1617-1618 | Hans Nielsen Arctander (d. 1618) |
| 1618-1658 | Erik Nordal (1591-1658) |
| 1658-1684 | Jens Bugge (1631-1684) |
| 1685-1718 | Samuel Bugge (1663-1718) |
| 1719-1750 | Iver Iversen Leganger (1680-1750) |
| 1750-1764 | Gerhard Geelmuyden (1704-1764) |
| 1764-1782 | Ole Bernhoft Friis (1727-1782) |
| 1783-1789 | Niels Frantzsøn Wolff (1741-1789) |
| 1789-1816 | Anders Daae (1758-1816) |
| 1816-1822 | Niels Norman (1770-1836) |
| 1823-1839 | Peter Johan Norman (1779-1839) |
| 1840-1848 | Søren Wilhelm Thorne (1804-1878) |
Prestar i Leikanger 1849-1999[endre | endre wikiteksten]
Leikanger prestegjeld vart delt i 1849, slik at soknene Vangsnes, Tjugum og Fjærland vart skilde ut som Balestrand prestegjeld. Dette skjedde på skiftet etter Søren Wilhelm Thorne, slik at den nye presten vart sokneprest i Leikanger, medan kapellan Harald Ulrik Sverdrup vart sokneprest i Balestrand.
| År | Namn |
|---|---|
| 1849-1869 | Johan David Haslund (1812-1849) |
| 1870-1878 | Iver Olaus Widerøe (1824-1916) |
| 1878-1884 | Jakob Sverdrup (1845-1899) |
| 1884-1896 | Jakob Walnum (1851-1925) |
| 1897-1923 | Fredrik Vilhelm Bull-Hansen (1852-1923) |
| 1923-1960[a] | Sverre Daae (1890-1968) |
| 1960-1965 | Einar Bjorvand (1916-1984) |
| 1965-1975 | Oddmund Hjermann (f. 1921) |
| 1975-1985 | Bjarne Imenes (f. 1948) |
| 1986-1988 | Einar Hansen (f. 1948) |
| 1989-1990 | Tore Wigen (f. 1940) |
| 1990-2007 | Kjell Sæter (f. 1951) |
- ↑ Daae var permittert frå 1945 til 1952. I mellomtida gjorde Nils Ruset vikarteneste som sokneprest.
Prestar i Leikanger etter 1999[endre | endre wikiteksten]
1. august 1999 vart soknene Feios og Fresvik overførte frå Leikanger til Vik prestegjeld, i tråd med dei nye kommunegrensene frå 1992. Etter dette var Leikanger prestegjeld identisk med Leikanger sokn, fram til ordninga med prestegjeld vart avskaffa i 2004. Etter dette er prestane tilsette i prostia. Kjell Sæter heldt fram som sokneprest i Leikanger, og i tillegg fekk han Norum sokn i Sogndal kommune som ein del av sitt tenesteområde. Då han gjekk over i stillinga som prostiprest i Indre Sogn prosti i 2008, vart han etterfylgd av Egon Askvik som sokneprest i Leikanger og Norum.
| År | Namn |
|---|---|
| 2008-2016 | Egon Askvik (1958-2016) |
| 2017 - | Vegard Bondevik Lie |
Kapellanar i Leikanger[endre | endre wikiteksten]
Sokneprestane i det store prestegjeldet har halde seg med kapellanar sidan Erik Nordal si tid. Til å byrja med var det snakk om personelle kapellanar, som dei løna sjølve. Mellom kapellanane er namna Bugge, Leganger og Daae gjengangarar. Nokre av desse vart seinare sokneprestar i Leikanger eller granneprestegjelda. Ein av desse var Ludvig Daae, som seinare vart prest og kyrkjeeigar i Lindås. Ein annan var Jørgen Johan Ibsen (1724-1801), personellkapellan 1754-1761 og bror til Henrik Ibsen sin tippoldefar.
Leikanger Residerende Kapellani[endre | endre wikiteksten]
Leikanger Residerende Kapellani vart oppretta i 1742. Stillinga som residerande kapellan vart teken bort då prestegjeldet vart delt i 1849.
| År | Namn |
|---|---|
| 1764-1775 | Jakob Jersin |
| 1776-1785 | Magnus Wigeboe |
| 1785-1789 | Anders Daae |
| 1789-1793 | Casper Junghans |
| 1793-1796 | Johan Peter Cappelen |
| 1796-1797 | Leonard Irgens |
| 1797-1805 | Hans Rasmus Astrup |
| 1805-1814 | Niels Andreas Boserup |
| 1814-1823 | Ludvig Daae |
| 1823-1829 | Ledig grunna mangel på søkjarar |
| 1829-1835 | Fredrik Geelmuyden |
| 1835-1839 | Truls K. Koch |
| 1839-1844 | Jacob Andreas Lindeman |
| 1845-1849 | Harald Ulrik Sverdrup |
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Terje Eggum (1999). Leikanger kyrkje : frå mellomalderen til idag. Leikanger: Skald forlag. ISBN 8279590099.