Bror

Denne artikkelen handlar om eit mannleg sysken. For mannsnamnet, sjå namnet Bror. For songen, sjå Lillebror av Inger Lise Rypdal og Kirsti Sparboe.

Bror (fleirtal brør) eller broder (fl. brødrar) er eit mannleg sysken. Det kan også vera neming eller tittel for nokon som høyrer til ein viss fellesskap, knytt til tru, levesett eller eit vidare slektskap.

Ordsoge[endre | endre wikiteksten]

Ordet «bror» stammar frå norrønt bróðir. «Broder» er ei eldre form som i dag helst blir brukt arkaisk, til dømes i diktarspråk.

Det latinske ordet for bror er frater og kan brukast på norsk om eit medlem av ein munkeorden. Det har gjeve opphav til omgrep som «fraternisering», ha nær omgang med, og «fraternity» ved amerikanske universitet. Det tilsvarande greske ordet er phrater.

Symbolsk brorskap[endre | endre wikiteksten]

Bror og broder kan brukast til å uttrykka ulike former for slektskap, strekt vidast slektskap mellom menneskja. Det kan visa til ei ætte- eller folkegruppe, som i tanken om «dei skandinaviske broderfolka», eit tanke- («andsbror») eller levesett («svirebror»). Vidare finst tanken om blodsbrør, der to menn eller gutar som ikkje er nært i slekt går inn i eit symbolsk brorskapstilhøve.

Omgrepet kan brukast om medlemmer av ein religion, som «brør i trua» eller ganske enkelt «bror» om ein mannleg muslim.^[1] Ein finn også «bror», «broder», «frater» og liknande om medlemmer av religiøse ordener eller organisasjonar, og i nokre namn på slike organisasjonar, som Den muslimske brorskapen eller Ordo Fratrum Minorum, «Småbrørordenen», til vanleg kjend som fransiskanarordenen.

Kjende brør[endre | endre wikiteksten]

Mange grupper av brør er blitt kjende som dette, særleg dersom dei held på med liknande ting. Nokre døme er Grimm-brørne, Wright-brørne og Marx-brørne.

Brør opptrer litterært mellom anna i Brødrene Karamasov av Dostojevskij og i forteljingane om «Bror min» av Kjell Aukrust.