Marie Bregendahl

Marie Bregendahl
Statsborgarskap	Kongeriket Danmark
Fødd	6. november 1867 Fly
Død	22. juli 1940 (72 år) København
Yrke	skribent
Ektefelle	Jeppe Aakjær
Born	Svend Aakjær
Marie Bregendahl på Commons

Marie Bregendahl, f. Sørensen (6. november 1867–22. juli 1940), var ein dansk forfattar som blei kjend for ein roman og ei rekkje noveller som på realistisk og lågmælt vis skildra bondelivet i heimområdet Fjends.

Biografi

Marie Bregendahl var fødd i Fly sokn ved Skive. Mor hennar døydde i 1879 i barsel, og tolv år gamle Marie måtta ta ansvaret for søskena sine og heimen.

I 1886-87 var ho trulova med ein ung bondeson frå trakta. Ho byrja likevel på Vrigsted Høgskole (1866-1919), fyrst som assistent og sidan som elev. Her møtte ho Jeppe Aakjær, og vart forelska i han. Ho braut trulovinga og drog til København for å vera i nærleiken av Aakjær. Her tok ho arbeid som tenestejente.

I 1892 fekk ho økonomisk hjelp av far sin til å oppretta eit pensjonat i Nørregade i København, Det jyske Pensionat. Ho blei gift med Jeppe Aakjær i 1893. Dei fekk sonen Svend Aakjær, ein seinare riksantikvar. Ekteparet skilde seint i 1899. I 1900 stengde ho pensjonatet, og budde dei neste åra som hushaldar hjå broren sin Kresten, som hadde eit ismeieri på Nørrebro. Ho livnærte seg også gjennom korrekturlesing.

Ho blei buande i København resten av livet. Her skreiv ho om heimtraktene sine. Namnet Bregendahl tok ho etter far sin i 1923.

Forfattarskap

Marie Bregendahl byrja å skriva litt under ekteskapet med Jeppe Aakjær, og ho fekk gjeve ut novella «Da Katten løb med Frikadellerne» (1899). Etter denne og eit par noveller til reiste ho til Noreg og Sverige i åra 1901 og 1902.

Debutromanen hennar Hendrik i Bakken kom ut i 1904. Hovudpersonen tek tydeleg utgangspunkt i faren hennar. Ho fekk det litterære gjennombrotet sitt med den korte sjølvbiografiske romanen En Dødsnat (En moder dør i barselsseng, set og fortalt fra børnenes vinkel) i 1912. Ho skreiv ei rekkje noveller med fellestitlen Billeder af Sødalsfolkenes liv 1914-23 (utgitt samla under tittelen Sødalsfolkene i 1935). Ho gav deretter ut ei rekkje novellesamlingar og dessutan eit par romanar. I 1937 gav ho ut si einaste diktsamling, Filtret Høst.

Etter at ho døydde i 1940 blei det funne eit fragment av ein delvis sjølvbiografisk roman.

Bibliografi

Bibliografien omfattar utgjevne bøker.

• Hendrik i Bakken (roman, 1904)
• En dødsnat (roman, 1912)
• I de lyse nætter (noveller, 1920)
• I håbets skær (noveller 1924)
• Thora (noveller, 1926)
• Med åbne sind (noveller, 1926)
• Den blinde rytter (noveller, 1927)
• Når jul er nær (noveller, 1927)
• Holger Hauge og hans hustru (roman, 1934-35)
• Sødalsfolkene (noveller, 1935)
• Møllen og andre fortællinger (noveller, 1936)
• Filtret høst (diktsamling, 1937)
• Birgitte Borg (romanfragment, 1941)

Prisar og utmerkingar

• 1918: Finansloven
• 1927: Tagea Brandts Rejselegat
• 1937: Selskabet til de skønne og nyttige Videnskabers Forfremmelse

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Marie Bregendahl» frå Wikipedia på dansk, den 12. januar 2025.