Nanaksjahi-kalenderen
| No. | Månad | Panjabi | Dagar | Vestlege månader |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Chet | ਚੇਤ | 31 | mars-april |
| 2 | Vaisakh | ਵੈਸਾਖ | 31 | april-mai |
| 3 | Jeth | ਜੇਠ | 31 | mai-juni |
| 4 | Harh | ਹਾੜ | 31 | juni-juli |
| 5 | Sawan | ਸਾਵਣ | 31 | juli-august |
| 6 | Bhadon | ਭਾਦੋਂ | 30 | august-september |
| 7 | Assu | ਅੱਸੂ | 30 | september-oktober |
| 8 | Katak | ਕੱਤਕ | 30 | oktober-november |
| 9 | Maghar | ਮੱਘਰ | 30 | november-desember |
| 10 | Poh | ਪੋਹ | 30 | desember-januar |
| 11 | Magh | ਮਾਘ | 30 | januar-februar |
| 12 | Phagun | ਫੱਗਣ | 30/31 | februar-mars |
Nanaksjahi-kalenderen (pandjabi ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ, nānakashāhī) er ein solkalender brukt av nokre sikhar. Kalenderen blei utforma i moderne tid og følgjer den gregorianske. Tradisjonelt har sikhar følgd den hinduiske bikrami-kalenderen.
Utgangspunktet for tidsrekninga er fødselen til den første sikh-guruen i 1469. Guru Nanak Dev har òg gjeve namn til kalenderen. Kalenderen legg fast alle viktige hendingar for sikhismen i høve til vestleg tidsrekning. Tradisjonelle høgtider som sikhar deler med hinduar, som divali og hola mohalla, følgjer stadig hindukalenderen.
Kalenderen er omstridd blant sikhar. På den eine sida frigjer han seg frå hindukalenderen, slik sikhismen var meint å ikkje vera verken hinduisme eller islam. Det at han følgjer den utbreidde vestleg kalenderen gjer det også lettare for sikhar å minnast viktige datoar. På den andre sida bygger han framleis på hindukalenderen i namn på månader, i tillegg til den opphavleg kristne vestlege kalenderen.
Nanaksjahi-kalenderen blei utforma av den kanadiske sikhen Pal Singh Purewal, som byrja arbeidet med han på 1960-talet, og teken i bruk av nokre sikhar rundt tusenårsskiftet. Første gongen han blei prøvd innført var i desember 1999 av den leiande sikhorganisasjonen Shiromani Gurdwara Prabandhak Committee, medan den andre leiande organisasjonen Akal Takht meinte ein ikkje burde innføra noko nytt før det var blitt konsensus innan khalsaen.
Nye år i nanaksjahi-systemet tek til på det som er den 13. mars i den gregorianske kalenderen.
Datoar
[endre | endre wikiteksten]| Hending | Nanaksjahi-dato | Vestleg dato |
| Fødselen til Guru Gobind Singh, den tiande sikh-guruen | 23. poh | 5. januar |
| Fødselen til Guru Har Rai, den sjuande Sikh | 19. magh | 31. januar |
| Guru Har Rai blei den sjuande sikh-guruen Nanaksjahi-nyttår Hola mohalla-høgtida | 1. chet | 14. mars |
| Guru Hargobind, den sjette sikh-guruen, døydde | 6. chet | 19. mars |
| Fødselen til Guru Nanak, den første sikh-guruen og grunnleggjaren av sikhismen Vaisakhi, grunnlegginga av khalsaen | 1. vaisakh | 14. april |
| Guru Angad, den andre sikh-guruen, døydde | 3. vaisakh | 16. april |
| Guru Amar Das blei den tredje sikh-guruen | 3. vaisakh | 16. april |
| Guru Harkrishan, den åttande sikh-guruen, døydde | 3. vaisakh | 16. april |
| Guru Tegh Bahadur blei den niande sikh-guruen | 3. vaisakh | 16. april |
| Fødselen til Guru Angad, den andre sikh-guruen | 5. vaisakh | 18. april |
| Fødselen til Guru Tegh Bahadur, den niande Sikh sikh-guruen | 5. vaisakh | 18. april |
| Fødselen til Guru Ardjan, den femte sikh-guruen | 19. vaisakh | 2. mai |
| Fødselen til Guru Amar Das, den tredje sikh-guruen | 9. jeth | 23. mai |
| Guru Hargobind blei den sjette sikh-guruen | 28. jeth | 11. juni |
| Martyrdommen til Guru Ardjan, den femte sikh-guruen, | 2. harh | 16. juni |
| Fødselen til Guru Hargobind, den sjette sikh-guruen | 21. harh | 5. juli |
| Guru Hargobind Sahib | 6. sawan | 21. juli |
| Guru Harkrisjan Sahib | 8. sawan | 23. juli |
| Guru Granth Sahib, den heilage skrifta til sikhane, blei sett opp i det gylne tempelet for første gong. | 17. bhadon | 1. september |
| Guru Amar Das, den tredje sikh-guruen, døydde | 2. asu | 16. september |
| Guru Ram Das blei den fjerde sikh-guruen | 2. asu | 16. september |
| Guru Ram Das, den fjerde sikh-guruen, døydde | 2. asu | 16. september |
| Guru Arjan blei den femte sikh-guruen | 2. asu | 16. september |
| Guru Angad blei den andre sikh-guruen | 4. asu | 18. september |
| Guru Nanak, den første sikh-guruen, døydde | 8. asu | 22. september |
| Fødselen til Guru Ram Das, den fjerde sikh-guruen | 25. asu | 9. oktober |
| Guru Har Rai, den sjuande sikh-guruen, døydde | 6. katik | 20. oktober |
| Guru Harkrisjan blei den åttande sikh-guruen | 6. katik | 20. oktober |
| Sikh-skrifta Guru Granth Sahib blei utropt som den siste guruen av Guru Gobind Singh | 6. katik | 20. oktober |
| Guru Gobind Singh, den tiande sikh-guruen, døydde | 7. katik | 21. oktober |
| Guru Gobind Singh blei den tiande sikh-guruen | 11. maghar | 24. november |
| Guru Tegh Bahadur blei drepen | 11. maghar | 24. november |
| Ajit Singh og Jujhar Singh, dei to eldste sønene til Guru Gobind Singh,. blei drepne i slaget ved Chamkaur | 8. poh | 21. desember |
| Zorawar Singh og Fateh Singh, dei to yngre sønene til Guru Gobind Singh, blei drepne i Sirhind | 13. poh | 26. desember |
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Nanakshahi calendar» frå Wikipedia på engelsk, den 12. mars 2009.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
- «What is the Sikh Nanakshahi calendar». allaboutsikhs.com. Arkivert frå originalen 10. mai 2008. Henta 9. mai 2008.
- «Nanakshahi Calendar at BBC». BBC. 29. juli 2003. Henta 9. mai 2008.
- Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Nanakshahi Calendar at SGPC.net Arkivert 2005-11-25 ved Wayback Machine.
- Nanakshahi Calendar at BBC
- Gurpurab Nanakshahi Calendar Arkivert 2009-08-22 ved Wayback Machine.