Hopp til innhald

Polarstjerna

Koordinatar: Sky map 02h 31m 48.7s, +89° 15′ 51″
Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
(Omdirigert frå Nordstjerna)
Alfa Ursae Minoris

Polaris sett av Hubbleteleskopet.
Observasjonsdata
Epoke J2000      Ekvinoks J2000
Rektascensjon02h 31m 49.09s02h 30m 41.63s
Deklinasjon+89° 15′ 50.8″+89° 15′ 38.1″
Tilsynelatande storleik (V)1.98v[1]9.2[1]8.7[1]
Karakteristikk
SpektralklasseF7IbF6VF3V
U-B fargeindeks0.38[1]0.01[2]
B-V fargeindeks0.60[1]0.42[2]
VariabelklasseKefeide
Astrometri
Radialsnøggleik (Rv)-17 km/s
Parallakse (π)7.54 ± 0.11 mas
Avstand325[3] - 425[4] ly
(99[3] - 129.5[4] pc)
Absolutt storleik (MV)-3.6[1]3.6[1]3.1[1]
Detaljar
Masse4.5[1] M1.26[1] M1.39[1] M
Radius46±3[1] R1.04[1] R1.38[2] R
Overflategravitasjon (log g)2.2[5]4.3[2]
Luminositet (bolometrisk)2500[6] L3[1] L3.9[2] L
Temperatur6015[2] K6900[2] K
Metallisitet112 % solar[7]
Rotation1,9 dagar[8]
Rotasjonsfart (v sin i)14[8]km/s110[2]km/s
Alder 7×107[9] years
Baner[1]
Sekundær/primærAb/AaB/A
Store halvakse (a)0.133"32" (0.02 pc)
Eksentrisitet (e)0.608
Inklinasjon (i)128°
Knutelengd (Ω)19°
Periastronargument (ω)
(sekundary)
303°
Semi-amplitude (K1)
(primær)
3.72km/s
Posisjon (relativ til Aa)
Observasjonsepoke2005.58802005.5880
Vinkelavstand 0.172 18.217
Databasereferansar
SIMBADdatadata
Andre namn
Polaris, Nordstjerna, Polarstjerna, 1 Ursae Minoris, HR 424, BD +88°8, HD 8890, SAO 308, FK5 907, GC 2243, evt.S 1477, CCDM 02319+8915, HIP 11767, Cynosura, Alruccabah, Phoenice, Navigatoria, Star of Arcady, Yilduz, Mismar

Nordstjerna eller Polarstjerna, som au er kjent under det latinske namnet Polaris (α UMi / α Ursae Minoris / Alfa Ursae Minoris), er den sterkaste stjerna i stjernebiletet Den vesle bjørnen og den 45. mest lyssterke på nattehimmelen. Ho er svært nær den himmelske nordpolen og er difor den noverande polstjerna.

Ho er ei multippelstjerne som består av hovudstjerna Alfa (som er ei superkjempe), dei to midnre følgjestjernene Alfa UMi B og Alfa UMi Ab, og to fjerntliggande komponentane Alfa UMi C og Alfa UMi D. Alfa UMi B vart oppdaga i 1780 av William Herschel.

Avstanden frå jorda er kring 325-425 lysår.[4]

I gamal samisk tru var Polarstjerna verdspillaren som heldt himmelkvelvinga oppe og som dei andre stjernene krinsa kring. På samisk heiter stjerna boahji, boahi eller boahji-návli.

  • Gaski, Harald. (14. februar 2009). Boahji. I Store norske leksikon. Henta 21. mars 2015 frå https://snl.no/boahji.
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 doi:10.1088/0004-6256/136/3/1137
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 doi:10.1111/j.1745-3933.2008.00426.x
  3. 3,0 3,1 Turner, D. G.; Kovtyukh, V. V.; Usenko, I. A.; Gorlova, N. I. (2013). «The Pulsation Mode of the Cepheid Polaris». The Astrophysical Journal Letters 762: L8. Bibcode:2013ApJ...762L...8T. arXiv:1211.6103. doi:10.1088/2041-8205/762/1/L8. 
  4. 4,0 4,1 4,2 Evans, N. R.; Sasselov, D. D.; Short, C. I. (2002). «Polaris: Amplitude, Period Change, and Companions». The Astrophysical Journal 567 (2): 1121. Bibcode:2002ApJ...567.1121E. doi:10.1086/338583. 
  5. doi:10.1111/j.1365-2966.2005.09353.x
  6. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13439.x
  7. doi:10.1051/0004-6361:20010525
  8. 8,0 8,1 doi:10.1088/0004-6256/135/6/2240
  9. Wielen; Jahreiss; Dettbarn; Lenhardt; Schwan (2000). «Polaris: Astrometric orbit, position, and eigenrørsle». arXiv:astro-ph/0002406 [astro-ph].