Biologisk system
(Omdirigert frå Organsystem)
- Må ikkje forvekslast med Biologisk systematikk.
Eit biologisk system er eit samansett nettverk av biologisk samhøyrige entitetar. Storleiken på biologiske system kan variere, frå store populasjonar med organismar, til mindre organsystem som sirkulasjonssystemet, respirasjonssystemet og nervesystemet. På mikroskopisk og nanoskopisk målestokk finn ein enno mindre system, slik som celler, organellar og makromolekylære kompleks.
Biologiske system må ikkje forvekslast med levande system, som generelt blir rekna som liv.
Organsystem[endre | endre wikiteksten]
Menneske og mange andre dyr er bygd opp av fleire organsystem:
- Sirkulasjonssystem: pumper og kanaliserer blod til og frå kroppen og lungene ved hjelp av hjartet og blodårer.
- Hudsystem: samansett av hud, hår, feitt og negler.
- Forplantingssystem: samansett av kjønnsorgan, deriblant eggstokkar, eggleiar, livmor, vagina, mjølkekjertlar, testiklar, sædleiar, sædblære og prostata.
- Meltingssystem: melting av mat ved hjelp av spyttkjertlar, matrøyr, magesekk, lever, galleblære, bukspyttkjertel, meltingskanal, endetarm og endetarmsopning.
- Urinsystem: samansett av nyrer, urinleiar, urinblære og urinrøyr.
- Respirasjonssystem: samansett av andingsorgan, deriblant svelg, strupehovud, bronkiar, lunger og mellomgolv.
- Endokrinsystem: kommunikasjon i kroppen ved hjelp av hormon frå hormonkjertlar, deriblant hypotalamus, hypofyse, epifyse, skjoldbruskkjertel, biskjoldbruskkjertel og binyrer.
- Immunforsvar: vernar organismen mot framandlekamar.
- Lymfesystem: transport av lymfevæske mellom cellevev og blodomløpet via lymfeknutar og lymfeårer. Lymfesystemet tek også del i immunforsvaret og syntese av antistoff.
- Muskelsystem: gjev organismen rørslefridom, held kroppen oppreist og produserer varme. Samansett av skjelettmuskulatur, hjartemuskulatur og glatt muskulatur.
- Nervesystem: samler, vidarefører og handsamer informasjon ved hjelp av sentralnervesystemet (hjerne og ryggmerg) og det perifere nervesystemet.
Sjå òg[endre | endre wikiteksten]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- Denne artikkelen bygger på «Biological system» frå Wikipedia på engelsk, den 1. desember 2016.
