Oryza sativa
| Oryza sativa | |
 Oryza sativa | |
| Systematikk | |
| Rike: | Planteriket Plantae |
| Underrekkje: | Frøplantar Spermatophytes |
| Orden: | Grasordenen Poales |
| Familie: | Grasfamilien Poaceae |
| Underfamilie: | Oryzoideae |
| Stamme: | Oryzeae |
| Slekt: | Oryza |
| Art: | O. sativa |
| Vitskapleg namn | |
| Oryza sativa | |
Orysa sativa er ein planteart i grasfamilien som er mest kjend som ris. Oryza sativa er det kornslaget som har den minste genomet, det inneheld 12 kromosom, 42000 gen og er 430 millionar basepar stort.[1][2]
Systematikk
[endre | endre wikiteksten]Oryza sativa blir vanlegvis delt inn i to underarter, rundkornna japonica og langkorna indica. Ulike varietetar av japonica blir vanlegvis dyrka på tørre marker, i tempererte delar av Aust-Asia, i høglandet i Søraust-Asia og svært høgt i Sør-Asia, medan varietetar av indica hovudsakleg blir dyrka i vatn på låglandet i tropiske delar av Asia. Risen frå Oryza sativa, finst ei mengd fargar, som kvit, brun, svart, lilla og raud.[3]
Ein tredje rundkorna underart som veks i tropisk klima blei identifisert ut frå morfologien sin og blei i byrjinga kalla for javanica, men er i dag kjend som tropisk japonica.[4] Døme på kultivarar av denne underarten er Tinawon og Unoy som blir dyrka på terrassar i fjellområda på øya Luzon i Filippinane.[5]
Men ved hjelp av isoenzym identifiserte Glaszmann (1987) seks hovudgrupper av O. sativa: japonica, aromatic, indica, aus, rayada og ashina.[6]
Garris et al. (2004) gjorde ein studie med enkle sekvensrepetisjonar som indikerte at O. sativa burde delast opp i fem hovudgrupper: temperert japonica, tropisk japonica og aromatic, som omfattar dei ulike japonica-varietetane, medan 'indica' og aus omfattar indica-varietetane.[7]
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ «The PGSB Oryza sativa database». Deutsches Forschungszentrum für Gesundheit und Umwelt. 2014. Arkivert frå originalen 28. januar 2018. Henta 27. januar 2018.
- ↑ Reece et al. (2011), sid. 479
- ↑ Oka (1988) Origin of Cultivated Rice, isbn 9780444598523
- ↑ Tropical japonica
- ↑ CECAP, PhilRice & IIRR (2000) Highland Rice Production in the Philippine Cordillera
- ↑ Glaszmann, J. C. (May 1987). «Isozymes and classification of Asian rice varieties». Theoretical and Applied Genetics 74 (1): 21–30. PMID 24241451. doi:10.1007/BF00290078.
- ↑ Garris; Tai, TH; Coburn, J; Kresovich, S; McCouch, S; et al. (2004). «Genetic structure and diversity in Oryza sativa L.». Genetics 169 (3): 1631–8. PMC 1449546. PMID 15654106. doi:10.1534/genetics.104.035642.
- Denne artikkelen bygger på «Oryza sativa» frå Wikipedia på svensk, den 30. mai 2025.
- Wikipedia på svensk oppgav desse kjeldene:
- Reece, Jane B; Lisa A. Urry, Michael L. Cain, Steven A. Wasserman, Peter V. Minorsky, Robert B. Jackson: Campbell Biology Global Edition, Pearson, San Francisco 2011, 9th Edition. ISBN 9780321739759.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- (en) Oryza sativa i Encyclopedia of Life
- (en) Oryza sativa i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) Oryza sativa hos Dyntaxa
- (en) Oryza sativa hos ITIS
- (en) Oryza sativa hos NCBI
- (en) Oryza sativa hos The International Plant Names Index
- (en) Oryza sativa hos Tropicos
- (en) Kategori:Oryza sativa – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Rice – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Oryza sativa – detaljert informasjon på Wikispecies
