Pampusjka
Pampusjka (ukrainsk пампушкa) er ein liten ukrainsk bolle med gjær som kan vera krydra eller søt.[1][2][3][4] Bollen kan bakast i omn eller steikast som ein smultring. Søt pampusjka kan også ha fyll, medan variantane som ikkje er søte kan smaksetjast med kvitlauksaus.
Namn[endre | endre wikiteksten]
Det ukrainske ordet pampukhkjem via polsk pampuch (ein type mjølbolle eller dampa smultring) frå tysk Pfannkuchen ('pannekake'). [5][6] Diminutivsforma pampusjka er vanlegare å bruka enn grunnforma. Fleirtalsforma er pampusjky.
Variantar[endre | endre wikiteksten]
Gjærdeigen til pampusjak kan lagast av kveite-, rug- og bokkveietmjøl. Tradisjonelt er bollane blitt bakte, men dei kan også steikast.[1][2][3][4] Pampusjka som ikkje er søt har ikkje fyll, men blir vanlegvis smakssett med ein kvitlaukssaus. Denne forma blir ofte servert til borsj eller jusjka.[1][3][4] Søt pampusjka kan fyllast med frukt, bær, varenje, povydlo eller valmuefrø, og kan dryssast med melis.[2]
-
Ukrainsk borsj servert med kvitlaukspampusjka og saloskiver -
Steikt pampusjka med kirsebærfyll og melisdryss
Historie[endre | endre wikiteksten]
Ifølgje William Pokhlyobkin viser teknikken ein bruker til å laga pampusjka til tysk mattradisjon, og bollane kan ha opphav frå tyske kolonistar i Ukraina. Bollane blei utbreidde i landet på andre halvdel av 1800-talet, og fekk status som ein tradisjonell ukrainsk rett.[4]
I kulturen[endre | endre wikiteksten]
Sidan 2008 har ein halde ein Pampukh-festival i tida rundt den ortodokse jula (i januar) i Lviv.[7][8] Under festivalen i 2012 blei det sett ein Guinness-rekord der ein laga verdas største mosaikk av smultringar.[9]
Kjelder[endre | endre wikiteksten]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Olia Hercules (2015). «Ukrainian garlic bread». Mamushka: Recipes from Ukraine & beyond. UK: Hachette. ISBN 9781784720735.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Timothy G. Roufs; Kathleen Smyth Roufs (2014). Sweet Treats around the World: An Encyclopedia of Food and Culture: An Encyclopedia of Food and Culture. ABC-CLIO. s. 346, 347, 562. ISBN 9781610692212.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Zinovia Klinovetska (1913). Страви й напитки на Україні (Dishes and beverages in Ukraine) (på ukrainsk). Kyiv, Lviv. s. 52, 185.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 William Pokhlyobkin. Большая энциклопедия кулинарного искусства (Great Encyclopedia of Cookery) (på russisk). Moscow: Centrpoligraph. s. 820. ISBN 978-5-9524-3563-6.
- ↑ «Пампух, пампуха». Словник української мови в 11 томах. Академічний тлумачний словник (på ukrainsk). Kyiv: Naukova Dumka. 1970–1980.
- ↑ Max Vasmer (1953–55). «Пампуха». Russisches Etymologisches Wörterbuch (på tysk). Heidelberg: Carl Winter.
- ↑ «Lviv's Pampukh Festival promotes Ukrainian doughnuts». Ukrinform. 9. januar 2014. Arkivert frå originalen 13. november 2021. Henta 12. mars 2022.
- ↑ «IX Pampukh Holiday – the main event of Christmas in Lviv». Lviv City Administration. 2017. Arkivert frå originalen 20. mars 2017. Henta 19. mars 2017.
- ↑ Polly Mosendz (5. juni 2015). «A Look at the Guinness World Records of Doughnuts In Celebration of National Doughnut Day». Newsweek.[daud lenkje]
- Denne artikkelen bygger på «Pampushka» frå Wikipedia på engelsk, den 12. mars 2022.
