Plantearten fuglereir

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Fuglereir

Status i verda: LC Livskraftig
Status i Noreg: NT Nær truga

Systematikk
Rike: Planteriket
Klasse: Einfrøblada
Orden: Aspargesordenen
Familie: Orkidéfamilien
Slekt: Neottia
Art: N. nidus-avis
Vitskapleg namn
Neottia nidus-avis
(Linné) R.Br.
Økologi
Habitat: kalkrik skog
Utbreiing: Europa, vestlege Asia

Fuglereir (Neottia nidus-avis) er ei plante i fuglereirslekta Neottia i orkidéfamilien (marihandfamilien) Orchidaceae.[1]

Utsjånad[endre | endre wikiteksten]

Fuglereir er utan klorofyll og snyltar på andre planter for å få næring. Planta blir kring 30 centimeter høg og er brun, slik at ho kan sjå ut som ho har visna. Einskildblomane er gulbrune med relativt stor, kløyvd leppe, og sit i eit ganske stort og tett aks. Rotsystemet er svært forgreina og samanfiltra, noko som har gitt arten namn.

Systematikk[endre | endre wikiteksten]

Tidlegare var fuglereir den einaste representanten i Noreg for slekta Neottia, men nyare genetisk forsking har synt at den tidlegare tvibladslekta Listera skal innlemmast i denne slekta, trass i dei store morfologiske ulikskapane.[2][3][4]

Utbreiing[endre | endre wikiteksten]

Fuglereir veks i kalkrik skog, og har hovudutbreiinga i Noreg nær kysten frå Oslofjorden til Trøndelag.[5] Frå 2021 er arten komen med på Norsk raudliste for artar som nær truga (NT).[6]

Arten finst òg i Sverige (status LC, svensk namn nästrot),[7] i Danmark (LC, dansk namn rederod)[8] og i Finland (NT, finsk namn pesäjuuri).[9]

Fuglereir (engelsk namn bird's-nest orhid) veks mange stader i England, Wales, Skottland og Irland. I den britiske raudlista har arten status som nær truga (NT).[10] Lokalt er han sårbar (VU) i England,[11] livskraftig (LC) i Wales,[12] og han er ikkje nemnd for tiltak i Skottland.[13] Arten er livskraftig i Irland,[14]

I Estland (estisk namn pruunikas pesajuur) veks fuglereir over heile landet og er rekna som livskraftig (LC).[15] I Latvia (latvisk namn parastā ligzdene)[16] er arten temmeleg vanleg over heile landet og står ikkje som truga på den latviske raudlista.[17] I Litauen (litauisk namn rusvoji lizduolė) veks arten spreidd over det meste av landet, mest i lauvskog og blandingsskog. Han er rekna som livskraftig.[18][19]

I Benelux veks arten (nederlandsk namn vogelnestje, fransk namn néottie nid d'oiseau) i Nederland no stort sett berre nokre få stader i Limburg. I Belgia er han svært sjeldan i Flandern, noko vanlegare i Vallonia.[20][21] I den nederlandske raudlista er arten rekna som kritisk truga (CR, ernstig bedreigd).[22] I Belgia er han rekna som sterkt truga (EN, bedreigd) i Flandern og sårbar (VU, vulnérable) i Vallonia.[23][24] I Luxembourg er han rekna som livskraftig (LC).[25]

Referansar[endre | endre wikiteksten]

  1. ↑ «Artsdatabanken: Artsopplysningar fuglereir». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  2. ↑ «Artsdatabanken: Namnetre fuglereir». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  3. ↑ Richard M. Bateman mfl. (2005). «Phylogenetics: Neottieae». I Alec M. Pridgeon mfl. Genera Orchidacearum Volume 4: Epidendroideae 1. Oxford: Oxford University Press. s. 481–495. ISBN 9780198507123. 
  4. ↑ Richard M. Bateman (2009). «Evolutionary classification of European orchids: the crucial importance of maximising explicit evidence and minimising authoritarian speculation» (PDF). Journal Europäischer Orchideen 41 (2): 243–318. ISSN 0945-7909. 
  5. ↑ «Artskart: Fuglereir, registrerte funn etter 2010». Artsdatabanken. Henta 3. mars 2022. 
  6. ↑ «Raudlista: Fuglereir». Artsdatabanken. 24. november 2021. Henta 3. mars 2022. 
  7. ↑ «Artfakta: Neottia nidus-avis nästrot». Artdatabanken. Henta 6. mars 2022. 
  8. ↑ «Naturbasen: Rederod Neottia nidus-avis». Naturbasen. Henta 6. mars 2022. 
  9. ↑ «LAJI: Neottia nidus-avis». LAJI.FI. Henta 6. mars 2022. 
  10. ↑ «GB Red List for vascular plants (revised Feb 2021)». Botanical Society of Britain & Ireland. 2021. Henta 9. mars 2022. 
  11. ↑ «A Vascular Plant Red List for England» (PDF). Botanical Society of Britain & Ireland. 2014. Henta 9. mars 2022. 
  12. ↑ «A Vascular Plant Red Data List for Wales / Rhestr o Blanhigion Fasgwlaidd Data Coch ar gyfer Cymru». Plantlife Wales. 2008. Henta 9. mars 2022. 
  13. ↑ «Scottish Biodiversity List». Scotland's Nature Agency / Buidheann Nàdair na h-Alba. 2020. Henta 9. mars 2022. 
  14. ↑ «Ireland Red List No. 10: Vascular Plants» (PDF). National Parks & Wildlife Service. 2016. Henta 9. mars 2022. 
  15. ↑ «eElurikkus: Neottia nidus-avis» (på estisk og engelsk). Tartu Ülikool (Tartu universitet). Henta 5. februar 2023. 
  16. ↑ «Latvijas daba: parastā ligzdene» (på latvisk). Enciklopēdija «Latvijas Daba». Henta 5. februar 2023. 
  17. ↑ Torleif Ingelög, Roger Andersson og Martin Tjernberg, red. (1993). Red Data Book of the Baltic Region (på engelsk). Swedish Threatened Species Unit. Uppsala in co-operation with Institute of Biology, Riga. s. 25-68. ISBN 91-88506-00-2. Henta 5. februar 2023. 
  18. ↑ Zigmantas Gudžinskas, Mindaugas Ryla (2006). Lietuvos gegužraibiniai (Orchidaceae) – Orchids (Orchidaceae) of Lithuania (på litauisk). Botanikos instituto leidykla. s. 76-77. ISBN 9986-662-28-1. Henta 5. februar 2023. 
  19. ↑ Zigmantas Gudžinskas (2001). «Diversity, state, and protection of Orchidaceae species in Lithuania». Jour. Eur. Orch. 33 (1): 415–441. ISSN 0945-7909. 
  20. ↑ «Verspreidingsatlas Vaatplanten: Neottia nidus-avis». FLORON. Henta 21. januar 2024. 
  21. ↑ «Verspreidingskaart: Vogelnestje – Neottia nidus-avis». Waarnemingen.be. Henta 21. januar 2024. 
  22. ↑ «Rode Lijst Vaatplanten 2012» (PDF). FLORON. Henta 15. januar 2024. 
  23. ↑ «Rode Lijsten». Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Henta 15. januar 2024. 
  24. ↑ «Liste des espèces wallonnes». Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Henta 15. januar 2024. 
  25. ↑ «Red List of the vascular plants of Luxembourg». Musée national d’histoire naturelle Luxembourg. Henta 15. januar 2024. 

Bakgrunnsstoff[endre | endre wikiteksten]


Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Plantearten_fuglereir&oldid=3537377»