Rogaland fylke

Rogaland fylke
fylke
Fylkesvåpen
Land	Noreg
Del av	Vestlandet
Adm.senter	Stavanger
Areal	9 376 km²
- land	8 605 km²
- vatn	771 km²
Folketal	492 350 (1. januar 2023)
Folketettleik	57 / km²
Målform	nøytral
Statsforvaltar	Bent Høie
Fylkesordførar	Marianne Chesak (Ap)
Fylkesnummer	11
Rogaland fylke 58°58′ N 5°43′ E
Wikimedia Commons: Rogaland
Nettstad: www.rogfk.no

Rogaland er eit fylke i Noreg. Det grensar i nord til Vestland og i aust til Vestfold og Telemark og Agder. I vest har fylket kystline mot Nordsjøen.

Fylket svarar til det tidlegare Stavanger amt og har sitt nåverande namn frå 1919. Namnet stammar frå rygene, der fyrste ledd er genitiv av det norrøne ordet rygir. Landskapet i fylket femner det meste av norsk natur og Rogaland vert med dette ofte kalla eit Noreg i miniatyr. Her kan ein nemne høgfjell med snø og is som aldri smeltar, mektig fjordlandskap, frodig jordbruksland og berr kyst. Største by og administrerande senter i fylket er Stavanger.

Fylkesvåpenet er teikna av Hallvard Trætteberg og vart godkjent ved kongeleg resolusjon 11. januar 1974. Motivet er ein utskrådd kross med spiss fot, og er forma etter minnesteinen over Erling Skjalgsson som vart reist år 1029. Fylkesblomsteren til Rogaland er klokkelyng, fylkesfuglen er vipa og fylkessteinen er anortositt.

Administrasjon

Stavanger er sete for statsforvaltaren og administrasjonen i fylkeskommunen. Av statsadministrasjon har ein Oljedirektoratet i Stavanger.

Stavanger bispedømme femnar heile Rogaland, som omfattar åtte prosti med 44 prestegjeld og 88 sokn. Rogaland tilhøyrer Sør-Vest politidistrikt, og er delt i to tingrettsdistrikt. Rogaland fylkeskommune driver 25 kommunale vidaregåande skular i fylket.

Fylket har til saman 23 kommunar.

Kommunar

Nr.	Namn	Adm.senter	Folkemengd	Flatevidd (km²)	Målform	Distrikt
1101	Eigersund	Egersund	000000000015011.000000000015 011	000000000000432.0000000000432	bokmål	Dalane
1103	Stavanger	Stavanger	000000000146011.0000000000146 011	000000000000071.000000000071	nøytral	Jæren
1106	Haugesund	Haugesund	000000000037855.000000000037 855	000000000000073.000000000073	bokmål	Haugalandet
1108	Sandnes	Sandnes	000000000082548.000000000082 548	000000000000304.0000000000304	nøytral	Jæren
1111	Sokndal	Hauge	000000000003324.00000000003 324	000000000000295.0000000000295		Dalane
1112	Lund	Moi	000000000003206.00000000003 206	000000000000409.0000000000409
1114	Bjerkreim	Vikeså	000000000002848.00000000002 848	000000000000651.0000000000651	nynorsk
1119	Hå	Varhaug	000000000019649.000000000019 649	000000000000258.0000000000258	nøytral	Jæren
1120	Klepp	Kleppe	000000000020615.000000000020 615	000000000000114.0000000000114	nynorsk
1121	Time	Bryne	000000000019781.000000000019 781	000000000000183.0000000000183
1122	Gjesdal	Ålgård	000000000012302.000000000012 302	000000000000618.0000000000618	nøytral
1124	Sola	Sola	000000000028315.000000000028 315	000000000000069.000000000069
1127	Randaberg	Randaberg	000000000011671.000000000011 671	000000000000025.000000000025
1130	Strand	Jørpeland	000000000013474.000000000013 474	000000000000218.0000000000218		Ryfylke
1133	Hjelmeland	Hjelmelandsvågen	000000000002619.00000000002 619	000000000001090.00000000001 090	nynorsk
1134	Suldal	Sand	000000000003815.00000000003 815	000000000001736.00000000001 736
1135	Sauda	Sauda	000000000004543.00000000004 543	000000000000546.0000000000546
1144	Kvitsøy	Ydstebøhavn	000000000000535.0000000000535	000000000000006.00000000006	nøytral
1145	Bokn	Føresvik	000000000000868.0000000000868	000000000000047.000000000047	nynorsk	Haugalandet
1146	Tysvær	Aksdal	000000000011405.000000000011 405	000000000000425.0000000000425
1149	Karmøy	Kopervik	000000000042903.000000000042 903	000000000000230.0000000000230	nøytral
1151	Utsira	Utsira	000000000000208.0000000000208	000000000000006.00000000006
1160	Vindafjord	Ølensjøen	000000000008844.00000000008 844	000000000000620.0000000000620	nynorsk
11	Rogaland	Stavanger	000000000492350.0000000000492 350	000000000009376.00000000009 376	nøytral	Rogaland

Klima

Fylket ligg i den sørlege utkanten av eit klimabelte med sterkt maritimt, «vestorientert» preg og der høge fjell, djupe fjordar og dalar skaper store kontrastar. Innan Rogaland skjer det ein gradvis overgang til det meir einsarta tilhøvet som pregar det «sørorienterte» Agder. Kyststraumen frå Skagerrak er ein vesentleg klimafaktor.

Om vinteren bles det oftast frå søraust, og om sommaren frå nordvest. Sommarvinden har ofte ein market dagleg variasjon på grunn av solgangsbrisen, noko som fører til at vindstyrken ofte kjem opp i liten kuling eller meir. Årsmiddelet av kuling ved kysten er kring 20 %, medan liten storm eller meir skjer ca. 1 % av tida.

Februar er som regel den kaldaste månaden med ein middeltemperatur på kring 1 °C ved kysten, og frå –5 til –8 °C i indre strøk og i fjellet. Dei lågaste temperaturane som er målte er frå desember til februar og er frå -15 til –20 °C og ned til ca. –25 °C i indre strøk. Den varmaste tida er juli eller august med ein middeltemperatur på 14–15 °C. Dei høgaste temperaturane er målte i juni-august og er 27–33 °C.

Nedbørsfordelinga er forholdsvis einsarta og både ved kysten og i fjellet er årssummane 1000–1200 mm, i enkelte maksimalområde 30–60 km frå kysten går dei opp i kring 2500 mm. Lågare fjell, mindre vinternedbør og høgare sommartemperatur enn i Hordaland og Sogn og Fjordane gjer at det ikkje er større isbrear i fylket.

Det er langt meir tåke i Rogaland enn på resten av Vestlandet, noko som delvis skuldast vårtåke over den kalde kyststraumen og at området er meir utsett mot fuktige luftstraumar frå sør. Ved kysten er det tåke 2-3 % av året, med opp mot 4-8 % i april.

Kjelder

• https://snl.no/Rogaland i Store norske leksikon, snl.no.

Bakgrunnsstoff

• Rogaland fylkeskommune
• Statsforvaltaren i Rogaland
• NRK Rogaland
• Vêrvarsel for Rogaland Arkivert 2010-06-30 ved Wayback Machine.

Denne geografiartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.