Royal Copenhagen
| Royal Copenhagen | |||
 | |||
| Skipa | 1. mai 1775 | ||
|---|---|---|---|
| Hovudkontor | København | ||
| Land | Danmark | ||
| Produkt | porselen | ||
| Nettstad | https://www.royalcopenhagen.com/ (engelsk) | ||
Royal Copenhagen er ein dansk produsent av finare porselen. Han blei skipa som eit aksjeselskap under namnet Den Danske Porcelainsfabrik den 1. mai 1775,[1][2] under vern av enkjedronning Juliane Marie, den dåverande kronprinsen Frederik og kong Christian VII.[3] Dagens namn oppstod då Kongelig Dansk fusjonerte med Holmegaard Glasværk i 1985.[4]
Enkjedronninga bestemde at den nye bedrifta skulle ha tre blå bølgjande linjer som fabrikkmerket sitt (logo), den eine over den andre. Dette blei teke i bruk heilt frå starten av,[5] og logoen symboliserer Øresund, Storebælt og Lillebælt.[3][6] Dei tre bølgjene blei i mange år måla på porselenet av målarane sjølv, men i moderne tid har logoen blitt standardisert. Seinare kom det også til ei kongekrone, som gjerne blir plassert over dei tre blå bølgja linjene. Krona symboliserte opphavleg den kongelege eigarskapen.
Eigarskap
[endre | endre wikiteksten]Grunnlegging og oppstart
[endre | endre wikiteksten]Den danske kjemikaren Frantz Heinrich Müller (1738–1820) dreiv omfattande forsøksverksemd med å framstilla porselen i åra like før porselensfabrikken blei grunnlagd. Dette var noko som sysselsette mange i Europa tidleg på 1700-talet, etter at den fyrste porselensfabrikken i Europa blei skipa i Meissen i 1710. Müller hadde bakgrunn som laborant hjå apotekaren på Bragernes i Drammen, der han også studerte norske bergartar og mineral.[7] Han hadde etablert sitt eige føretak i 1771.[7] Frå 1772 jobba han for å løysa porselensgåta, som var ein meir eller mindre godt bevart løyndom.[7] Mange hadde prøvd og mislykkast. Müller vende seg ved fleire høve til hoffet for å få støtte for porselensprosjektet sitt. Han klarte endeleg å framstilla «ekte porselen» i 1774, og ein ny førespurnad til hoffet førte då fram til nødvendig støtte frå enkjedronning Juliane Marie, som på den tida var den reelle kongelege makthavaren i Danmark-Noreg.[8]
«Kongelig dansk»
[endre | endre wikiteksten]Det gjekk ikkje så bra økonomisk til å byrja med, så det blei produsert meir til lagar enn det som vart selt.[3] Interesseselskapet tilbaud kongen å bli eineeigar av porselensfabrikken i eit brev datert 9. mars 1779.[9] Tilbodet blei akseptert i kgl.res. av 21. april 1779 (i praksis bestemt av enkjedronninga og kronprinsen, sidan Christian VII var så sterkt sinnslidande at han ikkje kunne styra sjølv) tok på seg det økonomiske ansvaret (overtok eigarskapen).[9] Deretter blei det kunngjort i ei forordning av 29. juni s.å. at namnet frå no av skulle vera Den Kongelige Danske Porcelænsfabrik, ofte forkorta til anten Den Kongelige Porcelænsfabrik eller i all enkelheit også til Kongelig Dansk.[9][3] Det siste er naturlegvis også opphavet til dagens engelskformulerte namnet, som fyrst tredde i kraft midt i 1980-åra.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- ↑ Dorenfeldt, Lauritz G. (1998). Kongelig dansk: Blåmalt porselen fra Den Kongelige Porcelainsfabrik 1, 1775-ca 1820. Huitfeldt forl. ISBN 8270031887.
- ↑ ROYAL COPENHAGEN. Fiskars Denmark A/S, DK-2600 Glostrup, Danmark
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 FABRIKKENS HISTORIE Arkivert kopi på Wayback Machine.. Royal Copenhagen. Hentet 2022-09-14
- ↑ Dorenfeldt, Lauritz G. Kongelig dansk: Blåmalt porselen fra Den Kongelige Porcelainsfabrik 2, 1820-1923. Huitfeldt forl. ISBN 8270032344.
- ↑ Britannica, The Editors of Encyclopaedia. «Royal Copenhagen porcelain». Encyclopedia Britannica, 11 Feb. 2018, https://www.britannica.com/art/Royal-Copenhagen-porcelain. Accessed 13 September 2022.
- ↑ Britannica, The Editors of Encyclopaedia. «Royal Copenhagen porcelain». Encyclopedia Britannica, 11 Feb. 2018, https://www.britannica.com/art/Royal-Copenhagen-porcelain. Accessed 13 September 2022.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Huitfeldt, Johanne. Blått som havet – keramisk blåmaleri fra Peking til Porsgrund. no#: Huitfeldt. ISBN 8270031674.
- ↑ Dorenfeldt, Lauritz G. Kongelig dansk: Blåmalt porselen fra Den Kongelige Porcelainsfabrik 1, 1775-ca 1820. Huitfeldt forl. ISBN 8270031887.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Den kgl. Porcellænsfabrik i forrige Aarhundrede» 9.. Henta 18. september 2022.
- Denne artikkelen bygger på «Royal Copenhagen» frå Wikipedia på bokmål, den 22. mai 2025.
