Skoltesamisk morfologi
Skoltesamisk morfologi skil seg lite frå morfologien til dei andre samiske språka. Kasusmorfologien skil seg frå nordsamisk ved å ha partitiv kasus, og frå meir konservative samiske språk ved
Substantiv[endre | endre wikiteksten]
Skoltesamisk har 8 kasus, 3 grammatiske, 3 lokale og 2 andre adverbiale. Substantivmorfologien er relativt konservativ, t.d. skil skoltesamisk mellom akkusativ -m og genitiv -n, denne skilnaden er forsvunne både i nordsamisk (der begge desse kasusa manglar ending) og i finsk, der suffiksa for akkusativ og genitiv har falle saman til -n. Derimot finn vi dei same suffiksa i den andre enden av den uralske språkfamilien akkusativ -m og genitiv -n i mari, og akkusativ -m og genitiv -ʔ i nenetsisk.
Skoltesamiske substantiv kan delast inn i klasser etter kva form stammen har, såkalla stammeklassar. Det grunnleggjande skiljet går mellom likestava og ulikestava substantiv.
Likestava substantiv[endre | endre wikiteksten]
Kasus | sg. | pl. |
---|---|---|
nominativ | kueʹll | kueʹl |
genitiv | kueʹl | kuõʹli |
akkusativ | kueʹl | kuõʹlid |
illativ | kuâlˈla | kuõʹlid |
lokativ | kueʹlest | kuõʹlin |
komitativ | kuõʹlin | kuõʹlivuiʹm |
abessiv | kueʹltää, kueʹltaa | kuõʹlitää, kuõʹlitaa |
Ulikestava substantiv[endre | endre wikiteksten]
Pronomen[endre | endre wikiteksten]
Personlege pronomen[endre | endre wikiteksten]
Skoltesamisk har pronomen i eintal, total og fleirtal. Pronomena i tabellen er bøygd i nominativ og genitiv/akkusativ.
Person | Omsetjing | Nominativ | Genitiv |
---|---|---|---|
1sg | eg | mon | muu |
2sg | du | ton | tuu |
3sg | han/ho | son | suu |
1du | vi (to) | muäna | muännai |
2du | de (to) | tuäna | tuännai |
3du | dei (to) | suäna | suännai |
1pl | vi | mij | mij |
2pl | de | tij | tij |
3pl | dei | sij | sij |
I tabellen nedanfor blir 3. persons pronomen (han/ho) bøygd i tal og kasus.
Eintal | Total | Fleirta | |
---|---|---|---|
Nominativ | son | suäna | sij |
Genitiv | suu | suännai | sij |
Akkusativ | suu | suännaid | siˊjjid |
Illativ | suˊnne | suännaid | siˊjjid |
Lokativ | suˊst | suännast | siiˊst |
Komitativ | suin | suännain | siˊjjivuiˊm |
Abessiv | suutää | suännaitää | siˊjjitää |
Essiv | suuˊnen | suännan | - |
Partitiv | suuˊđed | - | - |
Adjektiv[endre | endre wikiteksten]
Verb[endre | endre wikiteksten]
Skoltesamiske verb blir bøygd i person, tempus, numerus og modus. Verba har dei same stammeklassetypane som substantiva.
Person- og tempusbøying[endre | endre wikiteksten]
Infinitte former[endre | endre wikiteksten]
Hjelpeverbet leah[endre | endre wikiteksten]
Nektingsverbet[endre | endre wikiteksten]
I skoltesamisk, som i dei fleste uralske språk, er nektinga eit verb.