Sodalitt
Sodalitt | |||
Sodalitt | |||
Generelt | |||
---|---|---|---|
Kategori | Tektosilikat utan zeolittisk H2O | ||
Kjemisk formel | Na8(Al6Si6O24)Cl2 | ||
Strunz-klassifisering | 09.FB.10 | ||
Krystallsymmetri | Isometrisk hekstetraedrisk H-M-symbol: 43m Romgruppe: P43n | ||
Einingscelle | a = 8.876(6) Å; Z = 1 | ||
Identifikasjon | |||
Farge | Rik kongeblå, grøn, gul, fiolett, kvite årer er vanleg | ||
Krystallform | Massiv; sjeldan som dodekaeder | ||
Krystallsystem | Kubisk | ||
Tvilling | Vanleg på {111} dannar pseudoheksagonale prisme | ||
Kløyv | Dårleg på {110} | ||
Brot | Muslig til ujamn | ||
Fastleik | Sprø | ||
Mohs hardleiksskala | 5.5-6 | ||
Glans | Matt glasaktig til feittete | ||
Strekfarge | Kvit | ||
Transparens | Gjennomsiktig til gjennomskineleg | ||
Spesifikk vekt | 2.27-2.33 | ||
Optiske eigenskapar | |||
Optiske eigenskapar | Isotrop | ||
Brytingsindeks | n = 1.483 - 1.487 | ||
Ultrafiolett fluorescens | Lys raudoransje katodeluminescens og fluorescens under langbølgja og kortbølgja UV-stråling, med gulaktig fosforescens; kan vere fotokrom i magenta | ||
Smeltbarheit | Lett til eit fargelaust glas; Natrium gulflamme | ||
Oppløyselegheit | Oppløyseleg i saltsyre og salpetersyre | ||
Andre eigenskapar | Lukt av H2S etter brot | ||
Kjelder | [1][2][3][4] |
Sodalitt er eit kubisk mineral som tilhøyrer feltspatoida. Det finst i nefelinsyenittar og fonolittar. Fargen er oftast blå eller grå. Viser i mange tilfelle ein sterk oransje fluorescens. Ein varietet som er raudleg på friskt brot, men som raskt mistar fargen ved lyspåverknad, blir kalla hackmanitt. Sodalitt er i Noreg mellom anna kjent frå nefelinsyenittpegmatittar ved Langesundsfjorden og på Seiland i Finnmark.
Sodalitt er eit klorhaldig silikat av natrium og aluminium. Til sodalittgruppa høyrer tre andre kubiske mineral som inneheld sulfat eller svovel i staden for klor.
Mineralet vart oppdaga i 1811 i Ilimaussaq intrusjonskompleks i Grønland, men vart ikkje viktig som ornamentstein før 1891, då store mengder vart oppdaga i Ontario i Canada.
Sodalittgruppa
[endre | endre wikiteksten]- sodalitt Na8Al6Si6O24Cl2
- nosean Na8Al6Si6O24(SO4)·H2O
- lasuritt (Na,Ca)8(Al,Sei)12(O,S)24(SO4)
- hauyn (Na,Ca)4-8Al6Si6(O,S)24(SO4,Cl)1–2
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Sodalitt. (2012, 20. januar). I Store norske leksikon. Henta 14. februar 2014 frå http://snl.no/sodalitt.
- ↑ Mindat with locations
- ↑ Webmineral data
- ↑ Handbook of Mineralogi
- ↑ Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogi, 20th ed., ISBN 0-471-80580-7