Uranos

Uranos
	Uranos
	;
Identifisert med	Uranus
Mor	Hemera, Gaia
Far	Khaos, Eter, Ophion
Ektefelle	Gaia
Barn	Afrodite, Brontes, Steropes, Eurymedon, Alcyoneus, Alpos, Enkelados, Eurytos, Gration, Hippolytos, Mimas, Pallas, Peloreus, Polybotes, Porphyrion, Anax, Damysos, Clytius, Ephialtes, Hoplodamus, Melia, Otus, Briareos, Cottus, Gyges, Okeanos, Koios, Krios, Hyperion, Iapetos, Kronos, Foibe, Mnemosyne, Rhea, Themis, Tethys, Theia, Alecto, Megaera, Arges, Tisiphone, Astraios, Telchines, Lyssa, Abseus, Syceus, Dione, Adanus, Aristaeus, Glauce, Aegaeon, Aetna, Athos, Basileia, Euonymus, Heimarmene

Uranos er den eldste av dei greske gudane. Han personifiserte hinmmelkvelven.^[1] Sjølve namnet hans tyder ‘det som dekkjer’, altså himmelen. Han var høgt vørd av dei gamle grekarane av di han bringa varme, ljos og regn til jorda. Saman med kona si danna han det fyrste gudeparet og enda kaos.^[1]

Ifølgje var Uranos både son av og gift med Gaia, jordgudinna.^[1] Uranos var far til alle titanane, kyklopane og dei tre hekatoncheirane: monster med 100 armar og 50 hovud.

Uranos kasta dei opprørske kyklopane ned i Tartaros, ei slags behageleg underverd, og Gaia gav då titanen Kronos, den yngste av sønene til Uranos, ein sigd. Med denne overfalt han far sin og skar av han testiklane. Frå blodet oppstod gigantane, meliene og furiene. Det vert òg sagt at då blodet til Uranos trefte havet vart Afrodite fødd.

Då romarane tok inn Uranos i sin mytologi, gav dei han det nokså like namnet Uranus. Det er dette som har gjeve namn til planeten Uranus.

Uranos har òg mykje til felles med den vediske himmelguden Varuna, og forskarar som Robert Graves har hevda at namna har same opphav. Seinare forsking har i stor grad avkrefta denne teorien til fordel for ei avleiing av protogresk *worsanos, frå den protoindoeuropeiske rota *wers-, 'dryppa, fukta' (om regn).

Sjå òg

Rangi og Papa, eit liknande urgudepar frå stillehavsmytologien

Kjelder

1 2 3 «Uranos» i Store norske leksikon, snl.no.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Uranos

[SNL-1] 1 2 3 «Uranos» i Store norske leksikon, snl.no.

[1]