Wikipedia:Utvald artikkel

Snarvegar: WP:VA WP:UA

Utvald artikkel: det beste frå vår eigen wiki
- og eit skandinavisk samarbeid

Utvald artikkel er ein bolk på hovudsida som vert oppdatert ein gong i veka med dei første avsnitta frå ein utvald artikkel i lag med eit bilete. Alle artiklar som har ei viss lengd og ein illustrasjon kan bli utvald artikkel i ei veke. Nominering av nye kandidatar og diskusjon kan leggjast til på Wikipedia:Utvald artikkel/Kandidatar.

Dersom du ønskjer å føreslå ein særskild artikkel for ei særskild veke, kan legge inn eit forslag i kandidatkalenderen. Sjå årsarkivet for artiklar og diskusjonar, der du óg finn peikarar du kan legga inn forslag eller artikkelsnuttar på.

Nynorsk Wikipedia har óg artiklar frå dei andre skandinaviske wikipediaene på framsida. Desse artikla vert kopierte over frå våre nabospråk, på grunnlag av kva artikkel som er valt ut der.

Utvald artikkel

Utvald artikkel Kandidatar Kalender

---

Arkiv: 2004 – 2005 – 2006 – 2007 – 2008 – 2009 – 2010 – 2011 – 2012 – 2013 – 2014 – 2015 – 2016 – 2017 – 2018 – 2019

---

I dag er det søndag, 16. juni 2019 – Oppdater sida

til da | til nb | til sv

Den noverande versjonen av denne bolken på hovudsida er om Kabir: Kabir (fødd ca. 1440 i Varanasi, død ca.1518 i Maghar) var ein religiøs diktar og mystikar som blir dyrka som ein helgen mellom hinduar, sikhar og muslimar. Han er opphavsmann til den hinduiske sekta Kabir-panthis («Kabir-vegen»), som reknar Kabir som sin viktigaste guru. Jamvel om han vart fødd inn i ein muslimsk familie var han sterkt påverka av hinduismen. I dikta sine går han til åtak på utvendig pomp og prakt i både hinduisme og islam, og gjev uttrykk for at berre kjærleik til Gud kan føre til eit ekstatisk samband med det guddomlege. Av yrke var Kabir ein muslimsk vevar (julaha) som budde i den heilage byen Banaras (som i vår tid heiter Varanasi), og høyrde såleis til på den lægre enden av det indiske kastesystemet. Då som no var Banaras eit sentrum for lærdom og handel, attåt å vere eit myldrande pilegrimsmål. Det gjorde at dikta hans kunne spreie seg snøgt over store delar av Nord-India. Ifølgje Bhaktamal (norsk «laurbærkrans av helgenar»), ei samling stutte, biografiske dikt komponert rundt år 1600, avviste Kabir dei bramin-dikterte formuleringane som ligg til grunn for kastesystemet, og forkasta dei seks skolane i ortodoks hinduisk filosofi. Les meir … vis åleine — diskusjon — endre — dawiki — nowiki — svwiki

Bolken neste veke er om Sierra Nevada de Santa Marta: Sierra Nevada de Santa Marta er ei fjellkjede lengst nord i Colombia, men isolert og skilt frå Andes-fjellkjeda som går gjennom landet frå nord til sør. Det høgste fjellet når ei høgd på ca. 5775 moh. berre 42 kilometer frå den karibiske kysten, det gjer Sierra Nevada til verdas høgste kystområde. Sierra Nevada omfattar ca. 17 000 km² og fungerer som kjelda til 36 elvar. Fjellkjeda ligg innanfor tre departement, desse er Magdalena i vest, Cesar i søraust og La Guajira i nordaust. Det høgste punktet i Sierra Nevada, og Colombia generelt, er rekna å vere Pico Cristóbal Colón på 5775 moh. Fjelltoppen like ved, Pico Simón Bolívar, er omtrent på same høgd og begge ligg i kommunen Aracataca. Sierra Nevada er ei kompakt fjellkjede, med etter måten lite arealutbreiing i området, og fullt omgjeve av lågtliggande landområde med høgder som ligg under 200 m. Hovudryggraden i Andes kan ikkje nåast frå Sierra Nevada utan å gå under 200-meternivået. Dette gjev det høgaste punktet her verdas femte største primærfaktor. Les meir … vis åleine — diskusjon — endre — dawiki — nowiki — svwiki

Utvald bokmålsartikkel

Utvald bokmålsartikkel-arkiv: 2005 – 2006 – 2007 – 2008 – 2009 – 2010 – 2011 – 2012 – 2013 – 2014 – 2015 – 2016 – 2017 – 2018 hent frå nb

Den noverande versjonen av denne bolken på framsida er: Ulefoss er et tettsted og administrasjonssenter i Nome kommune i Telemark. Tettstedet har navn etter Ulefossen der Eidselva løper ut i Norsjø. Ulefos Hovedgaard har vært i familien Aalls eie fra 1775, men herregården ble på 1960-tallet overtatt av en stiftelse og administreres i dag av Telemark Museum. Ulefoss er et gammelt industrisamfunn, med en av Nordens eldste industribedrifter, Ulefos Jærnverk. Rettighetene til vannkraften fra Ulefossen er delt mellom de to familiene Cappelen og Aall. Vannkraften var, sammen med mulighetene for å fløte tømmer og frakte varer langs Bandakvassdraget (Telemarkskanalen), utgangspunktet for den tidlige industrialiseringen i området. Les mer … vis — nowiki — dawiki — svwiki

Versjonen av denne bolken på framsida neste veke er: Henri d'Orléans (1908–1999) var direkte etterkommer av Frankrikes siste konge Ludvig Filip av Orléans og var mellom 1940 og 1999 overhodet for huset Orléans. Han var derved orléanistenes pretendent til den franske tronen, under kongenavnet «Henri VI». I perioden 1924–1950 forbød den franske eksilloven han å oppholde seg på fransk jord og å engasjere seg militært. Til tross for dette var han flere ganger ulovlig i Frankrike og innrullert i Fremmedlegionen da krigen brøt ut. Både Laval og de Gaulle skal da ha tilbudt han en stilling, men han valgte å bli på familiens plantasjer i Marokko. Han var redaktør for en rekke nyhetsbrev og dagblad og inspirerte slik en ny generasjon rojalister, som Nouvelle Action Royaliste, til å ta avstand fra rasisme og vold og omfavne de demokratiske verdiene. Han hadde også personlig kontakt med en rekke statsledere, men det er hans forhold til president Charles de Gaulle som er mest kjent og omdiskutert. Hans ukonvensjonelle forvaltning av familiens historiske arv og stadige endringer i arverekkefølgen førte til at han gjentatte ganger havnet i konflikt med flere av sine elleve barn. Les mer … vis — nowiki — dawiki — svwiki

Utvald dansk artikkel

Utvald dansk artikkel-arkiv: 2005 – 2006 – 2007 – 2008 – 2009 – 2010 – 2011 – 2012

hent frå da

Den noverande versjonen av denne bolken på framsida er: Hvalrossen (Odobenus rosmarus) er et havpattedyr der lever i spredte områder omkring Nordpolen. Hvalrossen er den eneste nulevende art i familien Odobenidae og slægten Odobenus. Voksne hvalrosser kan kendes på deres stødtænder, knurhår og størrelse. Voksne hanner i Stillehavet kan veje mere end 2.000 kg. Hvalrosser lever hovedsageligt på lavt vand over kontinentalsoklen, hvor de leder efter føde i form af bundlevende muslinger. Hvalrosser kan leve relativt længe, og de er sociale dyr. De bliver betragtet som nøgleart i de arktiske havområder. Hvalrossen spiller en vigtig rolle i mange indfødte arktiske kulturer, der jagter hvalrossen for dens kød, fedt, skind, stødtænder og knogler. I løbet af 1800-tallet og begyndelsen af 1900-tallet blev hvalrosser jagtet og dræbt i stort omfang. Siden da er bestanden gået noget op, selvom populationerne i Atlanterhavet og Laptevhavet stadig er spredte og langt mindre end inden mennesket begyndte at jage dem. Læs mere vis — dawiki — nowiki — svwiki

Versjonen av denne bolken på framsida neste veke er: Marcel Duchamp (1987-1968) var en fransk-amerikansk kunstmaler og skulptør, hvis kunst især er knyttet til kubisme, dadaisme og konceptkunst. Selv var Duchamp tilbageholdende med at bruge begrebet "dadaisme", og han var ikke direkte knyttet til nogen dadaistisk gruppering. Duchamp betragtes sammen med Picasso og Matisse som de tre kunstnere, der hjalp med til at definere de revolutionære udviklinger inden for plastisk kunst i de første årtier af 1900-tallet, og tilsvarende stod han bag vigtige udviklinger inden for malerkunsten og skulpturering. Duchamp har haft enorm indflydelse på kunsten i 1900- og 2000-tallet, og han havde afgørende indflydelse på udviklingen af konceptkunst. I tiden omkring første verdenskrig havde han afvist mange af sine kunstnerkollegers (herunder Matisses) værker for at være "retinale", det vil sige kun lavet for at tilfredsstille øjet. I modsætning hertil ønskede Duchamp at kunsten skulle tilfredsstille sindet. Blandt hans mest kendte værker er maleriet Nøgen figur, der går ned ad en trappe, no. 2 (1912) samt readymaden Fountain (1917). Læs mere vis — dawiki — nowiki — svwiki

Utvald svensk artikkel

Utvald svensk artikkel-arkiv: 2005 – 2006 – 2007 – 2008 – 2009 – 2010 – 2011 – 2012 Utvald svensk artikkel velges ut mellom dei artiklane som er utvalde på svensk wikipedia denne veka: her.

Den noverande versjonen av denne bolken på framsida er: Jesusomnämnandena hos Josefus utgör två passager i den judiske historikern Flavius Josefus verk Judiska fornminnen (år 93/94). Bland forskare råder delade meningar om Jesusomnämnandenas äkthet: de kan helt eller delvis ha skrivits av Josefus eller vara senare gjorda tillägg. Den dominerande uppfattningen bland forskare är dock att Josefus åtminstone nämnt Jesus. Om så är fallet, är Josefus den förste icke-kristne författare som bevittnar Bibelns Jesus. Testimonium Flavianum är den längre passagen, vilken förekommer i bok 18 av Judiska fornminnen. I texten sägs Jesus ha varit en vis man som gjorde förunderliga gärningar och som korsfästes av Pilatus, men också ha uppstått på den tredje dagen. Hänvisningen till Jesus i Testimonium Flavianum ses som betydelsefull. Det utgör det första utombibliska och icke-kristna bevittnandet av Jesus och det enda från nollhundratalet. Dessutom anses det som regel också vara den viktigaste icke-kristna källan, eftersom det utöver att vara äldst också är det enda som i någon omfattning ger oberoende information om Jesus – en indikation på att Jesus i sin samtid uppfattades som en vis lärare som gjorde underverk, samtidigt som det bekräftar kristnas bild av Jesus. Läs mer … vis — svwiki — dawiki — nowiki

Versjonen av denne bolken på framsida neste veke er: Offentliga toaletter i Stockholm (så kallade allmänna bekvämlighetsinrättningar) stadgades i en förordning första gången år 1792. Då inrättades sammanlagt tre allmänna, av staden skötta avträden; på Kornhamnstorg, på Packartorget (nuvarande Norrmalmstorg) och vid latrinuppsamlingsplatsen på Stadsgården. Antalet bevakade kabinetter har varierat genom tiderna; Kring 1840-talet fanns ett femtontal offentliga bekvämlighetsinrättningar. På 1870-talet ökade staden antalet offentliga toaletter genom att privatpersoner fick hyra toalettlokaler och göra dessa tillgängliga för allmänheten mot en viss avgift. Kring 1885 fanns 17 offentliga, bevakade toaletter som kallades "kabinetter" och samtidigt omkring 70 allmänna urinoarer i staden. 1930 fanns det 14, 1960 fanns det 32 och 1987 hade de minskat till 14. År 2011 fanns ett hundratal offentliga toaletter i Stockholms innerstad. Nyaste sättet att betala toalettavgiften är via sin mobiltelefon genom att öppna dörren med ett SMS-lås. Läs mer … vis — svwiki — dawiki — nowiki

Veke 26

Utvald nynorskartikkel	nnwiki	nowiki	dawiki	svwiki
Utvald bokmålsartikkel	nnwiki	nowiki	dawiki	svwiki
Utvald dansk artikkel	nnwiki	nowiki	dawiki	svwiki
Utvald svensk artikkel	nnwiki	nowiki	dawiki	svwiki